بررسی چگونگی صدور اولین تصدیق‌نامه‌های طبابت پزشکان همدان عصر قاجار

زمینه و هدف: در دوره قاجار اطبا که میراث‌دار طب سنتی نیاکان خود بودند، چندان از علم تشخیص بیماری‌ها اطلاعی نداشته و با تکیه‌ بر تجربیات خویش، در بستری از آزمون‌ و خطا به معالجه بیماران می‌پرداختند و در این میان نهاد خاصی وجود نداشت که بر عملکرد اطبا نظارت داشته و اجازه طبابت صادر کند. با شروع سلطنت ناصرالدین‌شاه و روی کارآمدن امیرکبیر، به ‌تدریج تحولی نسبی در این زمینه رخ داد و آزمون و گزینش اطبا توسط طبیبان ماهر در دستور کار قرار گرفت. با این ‌وجود این طرح چندان منسجم دنبال نشد تا اینکه با انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس شورای ملی امکان قانونی‌کردن آن فراهم آمد، لذا میزان مهارت اطبا در چارچوب خاصی مورد بررسی قرار گرفت و پس از مطابقت با معیارهای اداره معارف برای آن‌ها تصدیق‌نامه (پروانه طبابت) صادر شد. این برنامه پس از دارالخلافه در دیگر ولایات ایران، از جمله همدان به اجرا گذاشته شد. مقاله پیش رو در نظر دارد به بررسی چگونگی صدور اولین تصدیق‌نامه‌های پزشکی اطبای همدان در عصر قاجار بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که حکیمان همدان با ارائه چه مستنداتی توانستند به اخذ تصدیق‌نامه نائل آیند و صدور این تصدیق‌نامه‌ها چه تاثیری بر تحول طبابت و پزشکی همدان در این دوره گذاشت؟روش: این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی و با رویکردی تاریخی و توصیفی به تحلیل موضوع پرداخته است.ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای و اسنادی، شامل اصالت منابع، صداقت و امانتداری مطالب به درستی رعایت شده است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نخستین تصدیق‌نامه‌های رسمی طبابت همدان، به ‌واسطه تحصیل در مدرسه ینگی‌دنیایی همدان، تجربه حکیمان، گزینش در کمیسیون اداره معارف و اشتهار در بین مردم و اطبای معروف، صادر شده است.نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد اجرای قانون طبابت تاثیر مثبتی در تحول پزشکی و تلاش اطبای همدان جهت کسب دانش کافی به‌ منظور خدمات پزشکی به‌ روز و کارآمد داشته است.