عوامل موثر بر تقویت و تضعیف طبیعت مدبره از دیدگاه طبی ابن سینا

زمینه و هدف: طبیعت مدبره کلیدی برای ورود به دروازه پزشکی و کمک به حفظ سلامت و درمان انسان از طریق شناخت هویت و حقیقت انسان به عنوان موجودی است که بنا به مکانیسم ذاتی طراحی‌شده در وی سوق به تعادل و تنظیم درونی وجود دارد، لذا مطالعه حاضر با هدف تبیین مفهوم طبیعت مدبره از دیدگاه طبی ابن سینا و عوامل موثر بر تقویت و تضعیف آن انجام پذیرفته است.روش: در این پژوهش مروری با بهره‌مندی از کتب قانون ابوعلى سینا و جستجوی الکترونیک با استفاده از واژگان کلیدی فارسی و انگلیسی مرتبط در بانک‌های اطلاعاتی معتبر اطلاعات در خصوص مفهوم طبیعت مدبره و روش‌های تضعیف و تقویت آن از دیدگاه ابن سینا و مقایسه آن با مکاتب قبلی گردآوری و مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است.ملاحظات اخلاقی: کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اراک با کد اخلاق ir.arakmu.rec.1399.157 مطالعه حاضر را تصویب نموده است.یافته‌ها: ابن سینا اعتقاد داشت که طب دارای دو جزء علمی و عملی است که طبیب در بخش علمی باید طبیعت مدبره و امور مربوط به آن را بشناسد و در بخش عملی باید شیوه‌های عملکرد طبیعت مدبره و نحوه یاری‌دادن به آن را بداند. در خصوص تقویت و تضعیف طبیعت مدبره ابن سینا شاخصه‌های حفظ‌الصحه (سته ضروریه) و قوانین انصراف، دفع، تعریق با آبزن‌ها و روغن‌ها، و قانون توقف را موثر می‌داند.نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که شناخت «طبیعت مدبره» در مکاتب طبی مختلف در بستر تاریخ سیر «تکاملی تدریجی» داشته، اما ابن سینا با بهره‌گیری از تعالیم و آموزه‌های دین اسلام که مبتنی بر مکتب وحیانی و شناخت دقیق از خلقت و فطرت درونی انسان بوده، شناخت دقیق و جامع‌تری از هماهنگی موزون طبیعت با طبیعت مدبره را در آثار خود ارائه و باعث سیر «تکاملی سریع‌تر» این مفهوم شده است.