واکاوی وضعیت بیماری آتشک در دوره صفویه

زمینه و هدف: چند سال پیش از روی کارآمدن صفویان در ایران (907 ق.) بیماری عالم‌گیری به نام سیفلیس یا آتشک سراسر اروپا را دربر گرفت و در مدتی کوتاه به ایران نیز سرایت نمود. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین وضعیت بیماری آتشک در دوره صفویه و با تکیه بر منابع آن دوره به انجام رسیده است.روش: ابزار اصلی این پژوهش داده‌های منابع تاریخی عصر صفوی که شامل متون پزشکی، سفرنامه‌های فرنگیان و آثار مورخان دوره صفوی می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای انجام شده است.ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانتداری در ارائه گزارش و انتشار مطالب رعایت گردیده است.یافته‌ها: جامعه پزشکی ایران در دوره صفویه از همان زمان ورود بیماری آتشک به ایران تلاش خویش را برای شناخت این بیماری آغاز کرده و در این راستا داروها و شیوه‌هایی برای درمان آتشک تجویز نمود. برخی پزشکان خاص صرفاً به تجویز دارو بسنده نکرده و یافته‌های خود و جامعه پزشکی را به تحریر درآورده تا ضمن آگاه‌نمودن جامعه معاصر خویش از شیوه‌های درمان آتشک، دستاوردهای خود را به آیندگان نیز منتقل کرده باشند.نتیجه‌گیری: آتشک بیماری سریع‌السرایه‌ای بوده که عموماً از طریق رابطه جنسی، وسایل مشترک و حمام‌های عمومی منتقل می‌شد. استفاده از بیخ چینی، جیوه، تجویز رژیم غذایی خاص، فصدکردن و شستشوی مداوم بدن مهم‌ترین راه‌هایی بودند که پزشکان عصر صفوی برای درمان آتشک توصیه می‌کردند. به نظر می‌رسد شیوه‌های درمانی پزشکان آن دوره برای کنترل و درمان آتشک مفید و موثر بوده است.

analyzing the status of syphilis in the safavid period

background and aim: a few years ago, due to the efficiency of the safavids in iran (1502), a globaldisease called syphilis or atashak spread throughout europe and spread to iran in a short period oftime. the current research has been carried out with the aim of investigating and explaining the statusof syphilis disease in the safavid period and relying on the sources of that period.methods: the main tool of this research is the data of historical sources of the safavid era, whichincludes medical texts, ferangian travelogues and the works of historians of the safavid period. theresearch method in this research is historical-analytical and information collection is done by librarymethod.ethical considerations: honesty and trustworthiness have been observed in reporting and publishing.results: iranian medical society in the safavid period started its efforts to recognize this disease fromthe time of the introduction of syphilis to iran and in this regard prescribed drugs and methods for thetreatment of syphilis. some special doctors did not just prescribe medicine and wrote down theirfindings and the medical community to inform their contemporary society about the methods oftreating syphilis and to pass on their achievements to future generations.conclusion: syphilis is a fast-spreading disease that is generally transmitted through sex, shareditems and public bathrooms. the use of chinese beech, mercury, prescription of a special diet andconstant washing of the body were the most important ways recommended by the doctors of thesafavid era to treat syphilis. it seems that the treatment methods of the doctors of that period wereuseful and effective for the control and treatment of syphilis.