نقش نورالدین زنگی در گسترش دانش پزشکی در تمدن اسلامی

نورالدین محمود بن زنگی در شهرهای مختلف قلمرو خود از جمله حلب و دمشق اقدام به تاسیس بیمارستان نمود و موقوفات قابل ملاحظه‌ای برای اداره آنها اختصاص داد که مهم‌ترین آنها بیمارستان نوری دمشق بود. این بیمارستان پس از نورالدین به حیات علمی خود ادامه داد و به مرکزی برای آموزش پزشکی و انجام آزمایش‌های بالینی برای دانشجویان پزشکی تبدیل شد. از این‌رو پزشکان مشهوری از نقاط مختلف جهان اسلام از جمله ایران، عراق، مصر و مغرب به این بیمارستان روی آورده و ضمن طبابت و تدریس به تبادل تجربه پرداختند.نورالدین همچنین کتاب‌های طبی بسیاری وقف این بیمارستان کرد تا استادان پزشکی پس از انجام امور درمانی در تالار مخصوص آن بیمارستان گرد آمده و براساس شیوه اقرا و مباحثه به بحث و گفتگو در موضوعات پزشکی پرداخته و آموخته‌های عملی خود را با مباحثه علمی تقویت نمایند. وی هم‌چنین در حلب نیز بیمارستانی ساخت و موقوفاتی بدان اختصاص داد. افزون بر این تاسیس بیمارستان نوری دمشق، زمینه را برای ایجاد و راه‌اندازی نخستین مدرسه تخصصی و نظری در دانش پزشکی به نام «دخواریه» در شهر دمشق فراهم ساخت که ابن ابی اصیبعه مولف کتاب عیون‌ الانبا فی طبقات الاطبا و ابن نفیس کاشف گردش خون، از دانش‌آموختگان آن مدرسه و بیمارستان نوری بودند.اقدام نورالدین برای تاسیس بیمارستان و حمایت از دانش پزشکی، شمار دیگری از بزرگان دولت زنگی را تحت تاثیر قرار داد و گروهی از آنان به تبعیّت از نورالدین بیمارستان‌هایی در دیگر شهرهای عراق تاسیس کردند. ایجاد بیمارستانی در موصل توسط مجاهدالدین قایماز و تاسیس بیمارستانی در اربل به اهتمام مظفرالدین کوکبوری پسر زین‌الدین علی از آن جمله است. این پژوهش بر آنست تا در گام نخست علل و عوامل توجه نورالدین زنگی به دانش پزشکی و اقدام برای تاسیس بیمارستان نوری در دمشق و حلب را به کمک منابع، مآخذ و پژوهش‌های نوین واکاوی نموده و در گام دوم آثار و پیامدهای این اقدام مهم را در گسترش دانش پزشکی در تمدن اسلامی تبیین نماید. این پژوهش براساس روش تاریخی و با استفاده از منابع و ابزارهای کتابخانه‌ای سامان داده شده است.