تقدس گرایی و پیوند آن با طب عامیانه در دوره ی صفویه

زمینه و هدف: طب عامیانه ی دوره ی صفوی تحت تاثیر نوعی فراگیر شدن تقدس گرایی قرار گرفت که برتافته از یک فرآیند همه‌گیرِ سیاسی- اجتماعی- فرهنگی بود. این تقدس گرایی، هم زمان، بر باورهای طبّی و رفتارهای معطوف به پیشگیری/ درمان طبقات اجتماعی تاثیر گذاشت و به طیفی از کنش های درمانی- پیشگیرانه در وجه عامیانه ی آن دامن زد. در واقع آنچه رخ داده یا به نوعی تقویت و شایع شد، این بود که به مجموعه ای از پدیده های انسانی، مصنوعات بشری و امور طبیعی برچسب تقدس زده شد و همین مسئله، انگاره ی درمانی/ طبّی این پدیده ها را در باورهای عامه ی مردم تقویت کرد.مواد و روش‌ها: روش انجام این پژوهش براساس مطالعه کتابخانه ای و بررسی نسخ اصلی و کتب پزشکی قدیم بوده است تا به شکل توصیفی- تحلیلی، بسترهای رونق تقدس گرایی در عصر صفویه مورد تامّل و نسبت طب عامیانه با این پدیده مورد واکاوی قرار گیرد.یافته‌ها: فرآیند همه‌گیرِ سیاسی- اجتماعی- فرهنگی دوره صفوی، سبب شد تا مجموعه ای از خواسته ها، نیازها و معضلات طبّی و مسائل مربوط به پیشگیری و درمان در تناسب با این مجموعه ی مقدس شکل بگیرد و طب عامیانه را در پیوندی عمیق با فرهنگ اعتقادی و باورهای تقدس گرایانه قرار دهد.ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانت داری در تحلیل، گزارش و انتشار مطالب رعایت گردید.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که تقدس گرایی فراگیر در دوره صفوی، به مجموعه ای از کنش های طبّی و رفتارها و باورهای عامیانه حول دو محور پیشگیری و درمان دامن زد و آن را به مثابه ی یک نُرم یا رفتار طبّی عامیانه برجسته ساخت.