بررسی جنبه‏ های علمی و اخلاقی توصیه‏ های درمانی و پیشگیری از کووید 19 با نام درمان‏ های طبیعی، طب سنتی و طب اسلامی در فضای مجازی و رسانه ملی

زمینه و هدف: با شیوع عفونت کووید 19 در کشور، برخی افراد اقدام به توصیه‏ هایی با عنوان درمان های طبیعی، طب سنتی و طب اسلامی به منظور مقابله با این بیماری نموده ‏اند. این توصیه ‏ها مورد توجه مردم واقع شده، گاه از آنها استفاده می ‏شود. هدف از این مطالعه بررسی ابعاد علمی و اخلاقی توصیه‏ هایی است که در فضای مجازی یا رسانه ملی با نام طب سنتی/ اسلامی یا درمان های طبیعی معرفی شده ‏اند.مواد و روش‌ها: این مطالعه، یک مطالعه مروری است. جستجو با کلمات کلیدی در پایگاه‏ های معتبر علمی و جمع آوری مطالب مرتبط با موضوع و نهایتاً آنالیز کیفی روش انجام این مطالعه بوده است.یافته‌ها: برخی از توصیه‏ ها عبارتند از مصرف زنجبیل، داروی امام کاظم، بخور جوش شیرین، گندزداهای طبیعی، نمک بجای ماسک و زنبور درمانی. این توصیه ‏ها که در دو گروه توصیه‏ های پیشگیری و توصیه‏ های درمانی قابل طبقه ‏بندی هستند، گاهی حتی در منابع طب سنتی ایرانی یافت نمی‏ شوند و صرفاً دربردارنده‏ ی نظرات شخصی افراد، که اغلب غیرپزشک هستند، می‏ باشند. همچنین طبق مطالعات جدید، بسیاری از این توصیه‏ ها فاقد پشتوانه علمی محکم هستند و اکثراً تا کنون بر کووید 19 آزمایش نشده‏اند. این روش ‏ها در حالی به راحتی در میان مردم تبلیغ می ‏شوند که طب سنتی ایرانی سرشار از توصیه ‏های اخلاق پزشکی است و طبیبان بنام این طب، بارها از تجویز داروهای ناشناخته و تجویز بدون یافتن علت و بدون دانستن مکانیسم اثر دارو نهی کرده‏اند. همچنین طبق آیین نامه اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی، تجویز دارو توسط غیرپزشک و تجویز دارو خارج از پروتوکل‏ های مصوب، خارج از اخلاق پزشکی است. همچنین اخلاق حرف ه‏ای داروسازی در تهیه داروهای ترکیبی باید رعایت شود.ملاحظات اخلاقی: در تدوین این مطالعه، اصل امانت داری و صداقت استناد به متون و پرهیز از  استنباط شخصی از تحلیل‌ها رعایت شده است.نتیجه‌گیری: بر اساس این مطالعه، به دلیل نبودن شواهد علمی کافی مبنی بر اثربخشی بسیاری از توصیه ‏هایی که با نام طب سنتی تبلیغ می‏شوند، این توصیه ‏ها به لحاظ اخلاقی قابل ارائه به مردم نیستند. در کنار این موضوع، بی‏ توجهی عامدانه به درمان های طبیعی یا طب سنتی واجد شواهد علمی، توسط مسئولین نیز می ‏تواند دارای بار اخلاقی باشد.