بیمارستان عضدی شیراز و نقش آن در پیشبرد دانش پزشکی

زمینه و هدف: با قدرت‌گیری آل‌بویه و دستیابی این خاندان بر بخش‌های مرکزی و غربی جهان اسلام به خصوص بغداد و شیراز، که اصلی‌ترین مراکز تحت حکومت آل‌بویه بودند، روند فعالیت‌های پزشکی و بهداشتی ازجمله ساخت و تجهیز بیمارستان شتاب بیشتری یافت. ازجمله این مراکز، بیمارستان عضدی شیراز بود که در سال 360 ق. و به دستور عضدالدوله دیلمی بنا شد و بنیان‌گذار حوزه طبی شیراز گردید. علیرغم اهمیت این بیمارستان، اطلاعات مدون محدودی پیرامون آن وجود دارد که ضرورت انجام پژوهشی گسترده را آشکار می‌سازد. بر همین اساس شناخت جایگاه پزشکی این بیمارستان به عنوان حلقه استمرار پیوند دانش پزشکی جندی‌شاپوری به دوران اسلامی از اهمیت به سزایی برخوردار است. از این رو هدف از این مطالعه ترسیم وضعیت این بیمارستان بر اساس منابع موجود تاریخی است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش با روش توصیفى تحلیلى، بیمارستان عضدی شیراز از جنبه‌های ساختاری و تشکیلاتی چون کارکردهاى درمانى و آموزشى بررسی شد.یافته‌ها: نتایج این بررسی نشان مى‌دهد که بیمارستان عضدی شیراز به سبک بیمارستان جندی‌شاپور اداره می‌شد و در امور داخلی و تشکیلات سازمانی خود دارای سلسله مراتب و بخش‌های مختلفی بود که به مرور زمان و با بهره‌مندی از دستاوردهای پزشکی حاصل شده بود. این بیمارستان با برخوردارى از پشتوانه مالی دولتی و حمایت خیرین سال‌ها پابرجا بود و در طول دوران فعالیت خود به واسطه‌ کتابخانه‌ بزرگ آن مطرح می‌شد. نیز این بیمارستان در انتقال دستاوردهاى علمى و پژوهشى و تربیت پزشکان برجسته‌ای چون ابوماهر شیرازی و علی بن عباس اهوازی موثر بود.نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق بیانگر آن است که حمایت‌های عضدالدوله دیلمی موجبات ارتقای سطح بهداشت و درمان طی دوران حکومت آل‌بویه در شیراز را به همراه داشت که پیامد آن جذب دانشمندان و پزشکان برجسته و انتقال اطلاعات طبی آنان از طریق کتب طبی و حفظ آن‌ها به صورت تالیف و ترجمه بود.