تبیین «ضعف» در طب سنتی ایران

زمینه و هدف: مفهوم اولیه‌ای که از واژه ضعف برداشت می‌شود، حالت ناخوشایندی همراه با کاهش یا فقدان توان فیزیکی و ذهنی است که مانع فعالیت‌های معمول و مطلوب می‌گردد. ضعف با این مفهوم، پدیده شایعی است و اثرات جدی روی کیفیت زندگی فردی و اجتماعی دارد. امروزه حوزه سلامت، در زمینه تشخیص و تعیین علل ضعف با چالش‌های بسیاری رو به رو است. بررسی رویکرد طب سنتی با پشتوانه دانشی کهن، باب تازه‌ای را در تدبیر ضعف، به روی ما می‌گشاید. مقدمه این امر بررسی انواع ضعف و علل و اسباب آن در متون کهن طب سنتی می‌باشد.مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به صورت مروری در متون اصلی طب سنتی با استفاده از نرم‌افزار جامع نور با واژه کلیدی ضعف و ضعیف انجام گردید. جهت بررسی نظرات پژوهشگران عصر حاضر، موتورهای جستجو sid، pubmed، magiran، up to date، google scholar scopus و نوپا با واژگان کلیدی fatigue و weakness بررسی شدند.نتیجه‌گیری: ضعف در متون طب سنتی دو قسم می‌شود: 1 ضعف عمومی بدن؛ 2 ضعف عملکردی عضوی واحد. هر کدام از این دو قسم می‌تواند به طریق سرشتی، در فرد ایجاد یا به شکل اکتسابی، کسب شده باشد. انواع اکتسابی ضعف عمومی بدن، دارای اسباب و عللی هستند که در برخی موارد با اسباب ضعف در تک‌تک اعضا هم‌پوشانی دارند. fatigue از نظر تعریف و علائم با ضعف عمومی بدن و organ failure با ضعف عملکردی اعضا در طب سنتی مطابقت دارد. با در نظرگرفتن اسباب و درمان‌های ضعف در طب سنتی می‌توان در مدیریت ضعف عام (عمومی) و خاص (عملکردی اعضا)، راه‌کارهای جدیدی ارائه داد.