جستاری پیرامون ملاحظات و شیوه‌های درمانی دکتر پولاک (مطالعه موردی سفرنامه دکتر پولاک)

زمینه و هدف: بهداشت فردی و عمومی به منظور تامین سلامت جامعه از اهمیت اساسی برخوردار است. در عصر قاجار به خصوص قبل از تاسیس دارالفنون این مهم به دلیل علل و عوامل مختلف مورد توجه قرار نگرفت و اگر گاه به صورت مقطعی اصلاحات و توجهاتی صورت گرفت، چون قائم به شخص اصلاحگر بود و نه سیستم و فرهنگ بهداشتی جامعه، محکوم به شکست گردید. در قرن نوزدهم به مرور تجدد، عناصر نوین خود را در حوزه سلامت عمومی در جامعه ایران اسیر خرافات، تزریق نمود و طب سنتی را که از سه منبع دانش مشروب می‌شد، با چالش مواجه ساخت. هدف پژوهش حاضر نگاهی بر ملاحظات و شیوه‌های درمانی دکتر یاکوب ادوارد پولاک است. ایشان در زمان حضورش در ایران اقدامات فراوانی را در حوزه پزشکی نوین به صورت نظری و عملی انجام دادند.مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر با تکیه بر کتاب خاطرات دکتر پولاک و مراجعه به منابع تاریخی، سفرنامه‌ها، مطالعات و تحقیقات جدید تلاش شد تا تصویری روشن از ملاحظات و شیوه‌های درمانی دکتر پولاک با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی ارائه گردد.یافته‌ها: در دوره قاجار رویارویی با طب اروپایی رخ داد و به تدریج مهارت پزشکان و جراحان اروپایی اعتماد دربار و مردم را جلب نمود. تاسیس دارالفنون بر تعداد پزشکان اروپایی و آموزش‌های نوین علمی افزود و به تدریج باعث حرفه‌ای و نهادینه‌شدن پزشکی گشت. پولاک از موسسین پزشکی نوین در ایران ضمن آموزش در دارالفنون و نوشتن و ترجمه آثاری در این حوزه به معالجه و درمان بیماران به شیوه‌های مختلف همت گماشت.نتیجه‌گیری: دکتر پولاک در مواجه با بیماری‌های مختلف دارای روحیه کنجکاو و جستجوگر بود. به نظر می‌رسد در حرفه خود کارآزموده، دقیق و عمیق بود. همین روحیه علمی و دقت بود که ملاحظات متعددی را درباره جامعه بیماران خود لحاظ می‌کرد. او به سن، جنسیت، نژاد و جغرافیای زیست مبتلایان به بیماری توجه کرده است. در شیوه‌های درمان نیز ضمن تحقیق و تعمق در شیوه‌های طبیبان ایرانی گاه شیوه‌های آنان را نقد، رد و قبول و از آن‌ها استفاده می‌کرد و در درمان بیماری‌های دیگر همچون بیماری‌های مربوط به سنگ، جراحی سرطان، انواع سالک و... شیوه‌های خود را به نمایش گذاشت.