تحولات اجتماعی نظام سلامت ایران در طی دوران انقلاب اسلامی

زمینه و هدف: مطالعه روند تحولات اجتماعی نظام سلامت در جامعه ایران، از دوران انقلاب اسلامی تاکنون، می‌تواند گامی آغازین در تحلیل واکنش‌های مردم به امر بیماری, درمان، خود بیمارانگاری و فرایند پزشکی‌زدگی محسوب گردد. به همین دلیل در این مطالعه ضمن تشریح هر دوره، ابتدا به وضعیت پزشکی در آن دوره اشاره نموده و در مرحله بعد واکنش بیماران را به پزشکی و گرایش عمومی به سلامت و انتخاب درمانگر و رویکرد درمانی مورد تحلیل قرار می‌دهیم.مواد و روش‌ها: در این پژوهش علوم اجتماعی، از روش کتابخانه‌ای برای مطالعه و تحلیل متون بهره گرفته شد. برای این کار علاوه بر جستجوی دستی اسناد و متون، از جستجوی اینترنتی هدفمند در پایگاه‌های داخلی sid، irandoc، noormags و نیز موتور جستجوی google scholar استفاده شد.یافته‌ها: با توجه به شرایط حاکم بر نظام بهداشت و درمان کشور می‌توان فرایند مراقبتی سلامت کشور را به چهار دوره مشخص: 1 کمبود؛ 2 پزشکی مجلل؛ 3 توسعه بهداشت عمومی؛ 4 دوره تحقق هویت طب سنتی تقسیم‌بندی نمود. این فرایند در کشور ایران یک واقعه جامعه‌شناسی منحصر به فرد تلقی می‌شود.ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانتداری در گزارش و استناد به متون رعایت گردید.نتیجه‌گیری: هرچند گرایشات پدرسالارانه نظام سلامت در دولت یازدهم کاهش یافته و مسوولین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سعی نموده‌اند تا چهره پاسخگویی از خود ارائه نمایند، اما به نظر می‌رسد جریان سلامت کشور در مسیری دیگری در حال تحقق است. تحلیل گرایش‌ها و واکنش‌های عموم به این چهار دوره می‌تواند در اصلاح ساختار نظام سلامت و عدالت در سلامت نقش چشم‌گیری داشته باشد.