معانی مابعدالطبیعی بدن و کارکرد آنها در پزشکی

زمینه و هدف: پیدایش انقلاب علمی در قرن‌های شانزدهم و هفدهم سبب شد نگرش مردم به جهان تغییر یافته و آن‌ها جهان و طبیعت را به منزله ماشین بزرگی در نظر بگیرند که بر اساس قوانین علّی و مکانیکی کار می‌کند. بر این اساس، بدن انسان نیز که جزئی از این جهان محسوب می‌شود، به منزله ماشین پیچیده‌ای در نظر گرفته شد که تابع قوانین طبیعت است. دکارت، فیلسوف فرانسوی قرن هفدهم، با مقایسه بدن انسان با ماشین‌های عصر خود، به این نتیجه رسید که بدن انسان را می‌توان، همانند سایر اجزای طبیعت، به اجزای تشکیل‌دهنده آن تحلیل کرد و از این طریق، عملکرد اجزای آن را بررسی نمود. این نگرش دکارت تاثیر شگرفی بر علوم دیگر، به ویژه پزشکی داشت. در این مقاله درصدد هستیم ضمن بررسی جهان‌بینی حاکم بر پزشکی مدرن، با معرفی «بدن زیسته»، مفهومی را به دست‌اندرکاران حوزه سلامت معرفی کنیم که می‌تواند در بر طرف‌ساختن پاره‌ای از ایرادات نظام سلامت به آن‌ها کمک کند.مواد و روش‌ها: در این مقاله مروری تحلیلی کتابخانه‌ای واژگان کلیدی «بدن ماشینی» و «بدن زیسته» در آثار کلاسیک فیلسوفان و منابع معاصر جستجو و مورد مطالعه قرار گرفت تا از این طریق معنای دقیق آن‌ها مشخص شود. پس از تحلیل و بررسی این اطلاعات نقشی را که این معانی از بدن می‌توانند در پزشکی داشته باشند، بیان شد.یافته‌ها: پزشکی مدرن بر مفهوم فلسفی خاصی از بدن، یا به عبارت دقیق‌تر، مفهوم دکارتی بدن استوار است. این مفهوم دکارتی باعث پیشرفت‌های بسیاری در حوزه پزشکی شده است، اما توجه به معنای دکارتی بدن باعث شده دست‌اندرکاران حوزه سلامت تجربه زیسته بیمار از بیماری را نادیده بگیرند. آن‌ها برای توجه به تجربه خود بیمار لازم است معنای دیگری از بدن را مد نظر داشته باشند؛ بدن زیسته. این بدن بیانگر تمام حالات وجودی انسان است و توجه به آن می‌تواند نقش به سزایی در بهبود بیمار داشته باشد.ملاحظات‌ اخلاقی: در نگارش این مقاله اصل امانتداری و صداقت استناد به منابع استفاده‌شده رعایت شده است و از استنباط شخصی در تحلیل‌ها اجتناب شده است.نتیجه‌گیری: توجه به معنای بدن از منظر پدیدارشناسی می‌تواند سهم به سزایی در رفع ایرادات حاکم بر پزشکی مدرن داشته باشد. این مفهوم الگوی دیگری از بدن ارائه را می‌دهد که این امکان را برای پزشکی فراهم می‌کند تا بار دیگر بر انسانی‌سازی پزشکی توجه داشته باشد و محوریت بیماری را آنگونه که تجربه می‌شود، به ما یادآوری می‌کند.