جنگ‌های پلوپونزی و تاثیر آن در شیوع بیماری طاعون در آتن 431 تا 404 قبل از میلاد

زمینه و هدف: در سال 431-404 ق.م. در یونان باستان، شاهد درگیری و جنگ داخلی هستیم. از یک‌‌سو، اتحادیۀ پلوپونزی با همراهی اسپارت و از سویی‌دیگر اتحادیۀ دولت شهر‌های آتن و متحدانش رو‌به‌روی هم قرار داشتند. شاید دلیل این جنگ‌های داخلی را بتوان در شکوه و عظمت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی آتن در مقایسه با سایر دولت شهر‌ها دانست. احتمالاً سلطه و برتری آتن در دریا نیز از عوامل زمینه‌ساز برای شعله‌ور‌شدن آتش جنگ داخلی خانمان‌سوز در یونان، بود. هم‌زمان با جنگ‌های پلوپونزی در ایران، اردشیر اول (465-424 ق.م.) جانشین خشایارشا شده بود و او از اسپارت حمایت می‌کرد. شاهنشاه هخامنشی، سیاست تفرقه و ایجاد اختلاف بین دولت شهر‌های یونان را در دستور کار سیاست خارجی خود قرار داده بود. باید خاطر‌نشان ساخت که جنگ داخلی یونان با فتح قاطعانۀ اسپارت و تسلیم آتنی‌ها در سال 404 ق.م. به پایان رسید. هدف ما از این نوشتار بررسی طاعون سال 430 و 429 ق.م. در خلال مرحلۀ اول جنگ‌های داخلی یونان میان سال‌های 431-421 ق.م. است.مواد و روش‌ها: ﺭﻭﺵ به کار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ در ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ، ﺭﻭﺵ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﺍی ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸی ﺗﺎﺭﻳخی (historical research) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ با ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﺎﺭﻳخ‌محور ﺷﻴﻮﻩﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎنی رایج است، ﺑﻪ ﻧﻘﺪ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ جنگ‌های پلوپونزی و تاثیر آن در شیوع بیماری طاعون در آتن 431 تا 404 ق.م. خواهیم پرداخت.یافته‌ها: شیوع طاعونِ آتن از جمله مهم‌ترین بیماری‌های شایع در دوران یونان باستان بوده است و تلفات بسیاری بر جای گذاشت. در این مقاله جنبه‌های گوناگون این بیماری را به کمک منابع تاریخی، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻋﻠﻤﻲ مورد بررسی قرار می‌دهیم.نتیجه‌گیری: شیوع طاعونِ آتن که برخی آن را از مصر می‌دانند و برخی سرچشمۀ شرقی برای آن قائل‌اند. در‌‌ هر‌ حال، صدمات این بیماری مُسری و وحشتناک که باعث از بین رفتن تعداد زیادی از سکنۀ آتن شد، حاکی از اهمیت موضوع است. ظهور بقراط و درمان بیماری طاعون را باید پایان شیوع این بیماری بدانیم.