سیر تاریخی ابلاغ و دادرسی الکترونیکی در ایران

زمینه و هدف: با ورود فناوری در نظام حقوقی کشورهای مختلف از جمله ایران، پیشرفت‌های مختلفی از جمله در حوزه‌های دادرسی و ابلاغ الکترونیک بوجود آمده است. در این میان ابلاغ الکترونیک به عنوان یکی از مولفه‌های دادرسی عادلانه باید مورد توجه قرار گیرد. ضرورت استفاده از ابزارهای الکترونیکی در فرآیند دادرسی و ابلاغ، از مسائل غیر‌ قابل انکار می‌باشد. این ضرورت با توجه به شرایط فعلی جامعه بیشتر احساس می‌شود و دستگاه قضایی از این شرایط به عنوان یک فرصت مناسب برای پیشبرد اهداف خود در زمینه دادرسی و ابلاغ الکترونیک استفاده نموده است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه که با روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای به گردآوری مطالب پرداخته شده است، ابتدا فرآیند ابلاغ الکترونیکی در نظام حقوقی ایران و کامن‌لا مورد بررسی قرار گرفته است. در گام بعد باتوجه به ابزارهایی که محاکم هر دو نظام حقوقی در فرآیند دادرسی الکترونیکی در اختیار دارند، آثار و خلاءهای نظام‌های مزبور مورد توجه و بحث قرار گرفته است.یافته‌ها: در زمینه ابلاغ الکترونیک باید برای تکمیل این تحول بزرگ در سیستم قضایی ایران، این فرآیند برای ایرانیان خارج کشور و افراد مجهول‌المکان و فاقد حساب کاربری نیز طراحی شود. از طرفی نیز نظام دادرسی الکترونیکی توانایی کنار زدن سیستم سنتی به صورت کامل و اساسی را ندارد؛ بلکه می‌بایست در کنار این نظام حرکت کند و کارایی آن را توسعه و ارتقاء دهد.ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.نتیجه‌گیری: با بررسی سیستم کامن‌لا در آمریکا و در انگلستان متوجه خواهیم شد که اصلِ اختیاری بودن در مساله ابلاغ الکترونیک حاکم است و دادگاهها از ابلاغ الکترونیک در صورت رضایت و همچنین در مواردی که از راههای سنتی نا‌امید می‌شوند، استفاده می‌کنند؛ که این مساله نشان‌دهنده این است که ابلاغ الکترونیک به موزات ابلاغ سنتی به کمک سیستم قضایی آمده است و نباید رویکرد دادگاهها به سوی حذف روش‌های سنتی باشد.