جایگاه زمان و مکان در شکل‌گیری حقوق و تکالیف زوجین از منظر حقوق اسلامی

زمینه و هدف: حقوق و تکالیف زوجین زیربنای نظام رفتاری خانواده و ارتباط میان آنان را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل ضعف و عدم تغییر در قوانین و حقوق زوجین می‌تواند آثار نامطلوبی بر زندگی مشترک داشته باشد. از جمله مهم‌ترین اموری که می‌تواند تغییر و تحولات زمانه را به بحث حقوق زوجین مرتبط سازد، مولفههای زمان و مکان است که در این پژوهش به بحث گذاشته می‌شود. سوالی که پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به آن است: زمان و مکان از چه راه‌هایی بر حقوق و تکالیف زوجین اثر می‌گذارند؟مواد و روش‌ها: روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی است که به شیوه اسنادی و با بهره گیری از کتب، مقالات، منابع فقهی و دیدگاه‌های مطرح شده توسط حقوقدانان، مطالب جمعآوری شده است.یافته‌ها: زمان و مکان، عنصر پیش برنده نظام حقوقی میان زوجین است که هم از حیث حقوق، و هم از حیث تکالیف باعث شکل گیری حسن معاشرت، وفاداری و احترام متقابل میان زوجین، انجام صحیح اموری مانند حضانت از فرزندان، تربیت آنان و همچنین الگویی برای نظام رفتاری خانواده می‌گردد.نتیجه‌گیری: نظام حقوق زوجین در ایران با توجه به استخراج قوانین از متون دینی و اسلامی همواره پاسخگوی نیازها و مشکلات زوجین براساس حقوق و تکالیف است که البته نیازمند در نظر گرفتن مولفه‌های جدید حقوق بشری در ابعاد مختلف است. استفاده از راهکار شروط ضمن عقد به زنان این امکان را می‌دهد تا از میزان محدودیت‌های حقوقی علیه خود بکاهند و استقلال و آزادی بیشتری را در خصوص تکالیف خانوادگی و تعهدات ناشی از نکاح بدست آورند. از جمله این شروط می‌توان به آزادی انتخاب اشتغال زنان، محدویت ریاست مردان بر خانواده و همچنین ایجاد قوانینی برای آزادی عمل زنان در مقوله استمتاع و حتی حق طلاق اشاره کرد.