نقش اصول اخلاق اسلامی در گذار اعراب از ارزش‌های عصر جاهلی به مدنیت اسلام

زمینه و هدف: ظهور اسلام و تاثیر اصول اخلاقی و آموزه‌های آن بر شکل‌گیری مدنیت اسلامی یکی از نقاط برجسته تاریخ به شمار می‌رود که فرایند گذار از عصر جاهلیت به دوران مدنیت اسلامی را رقم زده است. از این منظر، بررسی تاثیر اصول اخلاق اسلامی در حیطه اجتماعی، اقتصادی و انسانی می‌تواند زوایای دیگری از کارکرد اخلاق اسلامی را به ما نشان دهد.مواد و روش‌ها: روش مورد استفاده در مقاله حاضر، توصیفی تحلیلی است که با بهره‌گیری از متون دینی به ویژه قرآن کریم، کتب تاریخی و فقهی و همچنین دیدگاه اسلام‌شناسان به بررسی نقش اصول اخلاق اسلامی در گذار اعراب از عصر جاهلیت به عصر مدنیت اسلامی پرداخته است.یافته‌ها: اصول اخلاق اسلامی در سه حیطه کرامت انسانی که شامل ارتقای جایگاه مردان و زنان و برچیدن رسومات خرافی از جمله زنده به گورکردن زنان و تقلیل جایگاه آنان به ابزاری جنسی، اصول اخلاق اجتماعی و کنارگذاشتن آداب شرابخواری و نقض حقوق بنیادین انسان، حقوق اقتصادی، شامل حرمت ربا و تاکید بر اصول اخلاقی، از جمله انفاق به عنوان شاخصه‌های مدنیت اسلامی و فراهم کننده گذار اعراب از عصر جاهلی به عصر مدنیت اسلامی است.نتیجه‌گیری: اخلاق اسلامی به عنوان روح زندگی اسلامی به شمار می‌رود که در ابعاد اجتماعی، انسانی و اقتصادی، شرایط لازم برای گذار اعراب به مدنیت را فراهم نموده است. از این جهت، مدنیت اسلامی دارای ریشه‌های پایداری در فرهنگ عصر جاهلیت است که با نفی برخی از آنان نظیر ربا، شرابخواری، بهره‌برداری جنسی از زنان و پذیرش برخی از آنان نظیر جوانمردی، مهمان‌نوازی و وفای به عهد به بسط اصول اخلاق اسلامی پرداخته و شرایط لازم برای گذار اعراب به مدنیت اسلامی را فراهم نموده است.