بررسی نقش سید محمد فاطمی قمی در تدوین قانون مدنی ایران

زمینه و هدف: قانون مدنی ایران بعنوان یکی از ماندگارترین قوانین موثر در نظام حقوقی ایران حاصل تلاش دامنه­ دار تدوین­ کنندگانی است که از دانش و تجربه عمیق فقهی و حقوقی بهره­ مند بودند. در این میان بررسی نقش فقیه و قاضی مجربی چون سیدمحمد فاطمی قمی بعنوان یکی از موثرترین نویسندگان قانون مدنی می­تواند ضمن تبین مبانی تاریخی و حقوقی این قانون به کشف زوایای ناروشن تاریخ حقوق مدنی ایران نیز مدد رساند. مواد و روش‏ ها: با رویکرد توصیفی تحلیلی از کلیه مکتوبات و رسائل و سخنرانی­ ها و مقالاتی که در این باره از نویسندگان قانون مدنی وجود دارد جهت کشف و تبیین موضوع استفاده می­ شود.یافته‌ها: پیش­نویس کتاب اول قانون مدنی ایران از یک دهه قبل از تصویب آن در چند نوبت توسط سید محمد فاطمی قمی تدوین و در جلسات گوناگون ارائه گردیده است و النهایه همین پیش­نویس مبنای تصویب نهایی در کمیسیون تدوین قانون مدنی و مجلس شورای ملی قرار گرفته است.نتیجه‌گیری: بر مبنای پژوهش در اسناد و مدارک موجود به نظر می­ رسد کوشش­ های علمی و تجربی فاطمی قمی در دو دهه پس از انقلاب مشروطه که به تدوین پیش­نویس­ های مکرر از قانون مدنی توسط وی انجامیده است، در تدوین نهایی کتاب اول قانون مدنی در کمیسیون تدوین این قانون در سال 1307 نقش ممتاز و منحصر بفردی داشته که پس از تصویب مجلس جامه قانون مدون به خود گرفته است.