طب روحانی، جدال عقل و هوی از دیدگاه رازی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
خاکدوست حمیدرضا ,رجب‌نژاد محمدرضا
|
|
منبع
|
تاريخ پزشكي - 1399 - دوره : 12 - شماره : 42 - صفحه:89 -97
|
|
چکیده
|
زمینه و هدف: یکی از موضوع‌های مهم در طب دوره اسلامی، اصلاح اخلاق نفس است. طبیبان دوره اسلامی علاوه بر سلامت بدن به عنوان بُعد جسمانی، به جنبه نفسانی و روحانی انسان نیز توجه داشته‌اند. محمد بن زکریای رازی به عنوان پزشک، فیلسوف و دانشمند قرون 3 و 4 قمری در کتاب خود با عنوان «الطب الروحانی» به موضوع سلامت نفس و اخلاق اهتمام ویژه‌ای داشته است. در این پژوهش به نقش عقل و هوی به عنوان دو عامل اساسی در طب روحانی از دیدگاه رازی پرداخته شده است.مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته و با استفاده از منابع کهن دسته اول و پژوهش‌های معاصر، تلاش گردیده در ابتدا به معرفی رازی و آثارش پرداخته و سپس با محور قراردادن کتاب طب روحانی، دیدگاه‌های وی در موضوع اخلاق نفس بررسی شود.یافته‌ها: رازی در طب روحانی غایت کتاب خود را اصلاح اخلاق نفس بیان نموده و راه رسیدن به آن را پیروی از خرد و گرامی‌داشتن عقل به عنوان بزرگ‌ترین نعمت الهی و نیز دوری از هوی بیان می‌دارد. وی با طرح اصول و معیارهایی برای تشخیص عوامل تهدید کننده سلامت نفس و دفع رذایل اخلاقی در تمام فصول بیست‌گانه کتاب، عقل را ستوده و فیلسوفان را به عنوان خردمندان واقعی عنوان می‌نماید. وی در این کتاب سعی نموده با بیان اصولی ساده به شناسایی رذایل اخلاقی پرداخته و سپس با روش کاملاً عملی چگونگی دفع صفت‌های ناپسند اخلاقی را بیان نماید.نتیجه‌گیری: زکریای رازی به عنوان یک پزشکِ فیلسوف، در اثر طب روحانی خود، اگرچه دنباله رو نظرات فلسفی و اخلاقی افلاطون و جالینوس بوده، اما در نهایت با نوعی ساده‌گویی و روایت‌های داستان‌گونه در فصول مختلف کتاب با محوریت قراردادن عقل سبب گردیده این اثر وی، منبع مهم و قابل توجه‌ای در زمینه چگونگی اصلاح اخلاق نفس و توجه به بعد روحانی انسان برای عموم جامعه گردد.
|
|
کلیدواژه
|
طب روحانی، زکریای رازی، عقل و هوی
|
|
آدرس
|
دانشگاه علوم پزشکی ایران, دانشکده طب سنتی، موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل, ایران, دانشگاه علوم پزشکی ایران, دانشکده طب سنتی، موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل, گروه تاریخ پزشکی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
rajabnejad.mr@iums.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|