تطابق آرای مزدایی و اسلامی در اخلاق پزشکی چهار قرن اول قمری

رعایت موازین و اصول اخلاقی در حرفه پزشکی تحت عنوان اخلاق پزشکی، اگرچه از جمله مباحث جدید محسوب می‌شود، لیکن این اصول از سده‌های پیش در کتب مختلف مذهبی به پزشکان توصیه و التزام به رعایت آن ‌شده است. در ایران عصر باستان تحت تاثیر آرای مزدایی، رویه‌هایی به عنوان مبانی اخلاق پزشکی وجود داشته است. پس از پذیرش دین اسلام در ایران، آموزه‌های دین در مورد اخلاق به عنوان رویه و مبانی فکری اخلاقی قرار گرفت. شناسایی و تبیین اخلاق پزشکی و اشتراکات آن در بین ایرانیان پیش و پس از اسلام در قرون نخست قمری مرکز ثقل این پژوهش را شامل می‌شود. سوالات تحقیق چنین هستند: آیا بین آرای مزدایی و اسلامی در اخلاق پزشکی چهار قرن اول قمری مطابقت وجود دارد؟ و چگونه اخلاق پزشکی مزدایی بر اخلاق پزشکی دوره اسلامی تاثیر گذارده است؟ برای پاسخگویی به سوالات مزبور، این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی و تاریخی انجام گردید و این نتیجه حاصل شد که بسیاری از اصول اخلاقی ارائه‌شده مانند آگاهی پزشکان از اصول فقهی، یادداری خداوند در همه مراحل درمان، مسوول و ضامن بودن پزشک، ثواب اخروی، عیادت و تفقد از بیمار، توجه به فقرا، سیار‌بودن پزشک و منع سقط جنین، در هر دو آیین مشترک است که این موارد در سوگندنامه‌ها و پندنامه‌های منتشرشده پزشکان مسلمان در چهار قرن اول اسلامی بازتاب یافته است. از سوی دیگر این تشابهات نشان‌دهنده اثرگذاری اصول اخلاق ایرانی بر اخلاق اسلامی به واسطه ترجمه و تالیف اصول و قواعد اخلاقی توسط پزشکان و اندیشمندان ایرانی در چهار قرن نخست اسلامی است.