بررسی کتاب الشکوک رازی بر جالینوس

زمینه و هدف: در دوره نهضت ترجمه و پیش از آن اندیشه‌های طبی و فلسفی یونان باستان به نوعی قطعی قلمداد می‌شد، از جمله ویژگی‌های دوره تالیف، نوآوری‌هایی در طب و ایجاد شک و تردید در برخی باورهای علوم یونان است. این پژوهش به ایرادهایی که رازی درباره موضوع طب به جالینوس در کتاب «الشکوک رازی» می‌گیرد، می‌پردازد. از آن جهت که برای نخستین‌بار در دوره تمدن اسلامی، برخی از اندیشه‌های جالینوس در کتاب یادشده مورد نقد و بررسی قرار گرفته است، بررسی و تحلیل کتاب رازی از جایگاه و اهمیت ویژه‌ایی برخوردار است.مواد و روش‌ها: این پژوهش در راستای بیان استقلال نظری دانشمندان اسلامی، به‌ ویژه رازی، به روش پیمایش کتابخانه‌ای با تکیه بر منابع اصیل تاریخ پزشکی انجام گرفته است.یافته‌ها: ایرادهایی که رازی بر دیدگاه‌های طبی جالینوس وارد دانسته و همچنین نظرات مخالف با رازی در مورد این کتاب، بیان می‌شود. با بررسی‌های انجام‌شده مشخص گردید که کتاب «الشکوک» به طور کامل به زبان فارسی ترجمه نشده است و تنها چند تصحیح بر آن انجام گرفته است. دو نمونه از تصحیحات، متعلق به مهدی محقق و مصطفی لبیب عبدالغنی می‌باشد. سه نسخه از کتاب الشکوک رازی علی جالینوس در کتابخانه‌ ملک به شماره 4573 (که اکنون در اختیار کتابخانه آستان قدس رضوی است)، کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 9014 و کتابخانه ملی به شماره 2915085 که از روی نسخه موجود در ملک استنساخ شده‌اند، موجود می‌باشد.نتیجه‌گیری: کتاب الشکوک می‌تواند به عنوان یک منبع معتبر علمی و تاریخی در اختیار محققانی که قصد مطالعه در مورد جالینوس و حتی خود رازی دارند، مورد استفاده قرار گیرد. از این اثر می‌توان مقالات ارزشمندی در موضوع‌های گوناگون طبی و فلسفی به رشته تحریر درآورد.