مقایسه تطبیقی قوانین دستمزد و جرائم پزشکی در قانون‌نامه حمورابی و متون اوستایی

ترس از بیماری و میل به حیات جاویدان یکی از دغدغه‌های بشر از گذشته تاکنون بوده است. نیاز همه اقشار جامعه و فرمانروایان به خدمات پزشکان موجب شده از کهن‌ترین دوره‌های تاریخی حرفه پزشکی مورد توجه حاکمان قرار گیرد و همواره قوانینی جهت حفظ حقوق بیماران و پزشکان تدوین شود. آثار بر جای‌مانده از دو تمدن کهن و همجوار بین‌النهرین و ایران بیانگر پیشینه و قانونمندی حرفه پزشکی در این منطقه است. تمرکز اصلی این پژوهش بر این نکته است که دستمزدها و جرائم پزشکی در قانون‌نامه حمورابی و متون اوستایی چه تفاوت‌ها و تشابهاتی دارند. حمورابی شاه بابل، با وضع برخی قوانین مانند حق معالجه که از آن به عنوان کهن‌ترین تعرفه پزشکی یاد می‌شود، منزلت پزشکان را بالا برد و در مورد خطاهای پزشکی مجازات‌هایی را تعیین کرد که از جزای نقدی تا قطع عضو وحتی مرگ پزشک را شامل می‌شد. در ایران باستان پزشکی بر بنیان آموزه‌های زرتشتی و با تاکید بر اخلاق‌مداری قرار داشت. متون اوستایی به دستمزدها و مجازات‌های تعیین‌شده در مورد خطاهای پزشکی اشاره دارند که بر اساس آن، بیشتر مجازات‌ها با جزای نقدی همراه بوده‌اند. پژوهش انجام‌شده به روش کتابخانه‌ای حاکی از آن است که پزشکان در هر دو تمدن از حقوق و جایگاه اجتماعی برخوردار بودند و به هنگام خطاهای پزشکی برابر قانون مجازات می‌شدند. قوانین حمورابی در بحث مجازات‌ها از شدت عمل بیشتری برخوردار بودند. قوانین پزشکی در ایران باستان بیشتر بر اصول اخلاقی استوار بود. بررسی پیشینه قوانین پزشکی در تمدن‌های باستان می‌تواند تاکیدی بر لزوم و اهمیت قانونمندی و پیروی از اصول اخلاقی در این حرفه به شمار آید.