نقش‌های بهداشتی انجمن‌ها و روزنامه‌های گیلان عصر مشروطه

زمینه و هدف: در ایران عصر قاجار بیماری‌های مختلفی در سرزمین گیلان رواج داشته است. عوامل مختلفی چون آب و هوا، عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی، نبود وسایل پزشکی و دارو، کمبود پزشک و برخی عوامل دیگر باعث تلفات جمعیت زیادی از مردم گیلان می‌شد. هم‌زمان با تحولات عصر مشروطه، در گیلان تعداد زیادی انجمن تشکیل شد و روزنامه‌های مختلفی به چاپ رسید. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش انجمن‌ها و روزنامه‌های تاثیرگذار در تحولات بهداشتی گیلان در عصر مشروطه می‌باشد.مواد و روش‌ها: استفاده از منابع کتابخانه‌ای با روش تحلیل و توصیف داده‌ها و تکیه بر نقش‌های بهداشتی انجمن‌های تاثیرگذار و تقسیم‌بندی آن‌ها، شناسایی و معرفی روزنامه‌های تاثیرگذار در بهداشت و سلامت مردم گیلان عصر مشروطه می‌باشد. این مطالعه مقطعی شامل دوره مشروطه از 1906 میلادی نخستین سال مشروطه تا 1911 میلادی، بسته‌شدن مجلس دوم را شامل می‌شود.یافته‌ها: 1 انجمن‌ها در خصوص مسائل بهداشتی در عصر مشروطه، عملکردهای مختلفی چون تاسیس بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی، تاسیس انجمن حفظ‌الصحه، ایجاد انجمن بلدیه و تاسیس اداره تنظیفات جهت برقراری بهداشت عمومی در شهرها داشتند؛ 2 روزنامه‌ها در آگاهی‌بخشی مردم در امور بهداشتی از طریق درج اخبار پزشکی و بهداشتی و مقابله با خرافات و باورهای عامیانه در درمان بیماری‌ها و دعوت از مردم جهت استقبال از پزشکی نوین نقش به سزایی داشتند.نتیجه‌گیری: می‌توان گفت که انجمن‌های گیلان به جهت پایگاه مردمی خود و رسمیت‌یافتن برخی از آنان توسط حکومت مرکزی که به عنوان تنها مرجع رسمی بین مردم و حکومت مرکزی محسوب می‌شدند، توانستند کارکردهای اجرایی در امور بهداشتی منطقه گیلان ایفا نمایند. روزنامه‌های محلی گیلان عصر مشروطه نیز تقریباً به عنوان تنها منبع قابل دسترس عوام با درج اخبار پزشکی و تحولات مربوطه به آن نقش به سزایی در آگاهی‌بخشی مردم گیلان در امور بهداشتی داشتند.