مفردات دارویی موثر بر خروج جنین از رحم از دیدگاه طب سنتی ایران

مقدمه: درد زایمان و استرس ناشی از آن، سبب گرایش روزافزون به زایمان از طریق سزارین شده است. با اتخاذ تدابیری در جهت کاهش درد‎‎‎‎های زایمان، می‌توان به تسهیل زایمان کمک و گرایش به زایمان طبیعی را بیشتر کرد. اطبا و حکیمان طب سنتی ایران برای کاهش درد زایمان تدابیر و درمان‌هایی توصیه نموده‌اند.روش: در این مطالعه که با روش کتابخانه‌ای و بررسی متون انجام شده است، مفردات دارویی موثر در خروج جنین از رحم (طبیعی و غیر طبیعی) در 9 کتاب مرجع (المنصوری فی الطب، قانون فی الطب، الابنیه عن حقایق الادویه، ذخیره خوارزمشاهی، مختصر تذکره الامام سویدی، تحفه المومنین، طب اکبری، مخزن الادویه و اکسیر اعظم) مورد بررسی قرار گرفت. این کار در 8 مرحله شامل یافتن واژگان کلیدی، جستجو در منابع، تهیه لیست واحد، دسته‌بندی، خروج مفردات در ترکیبات، جمع‌بندی، نمره‌دهی و مرتب‌کردن انجام شد.یافته‌ها: 80 مفرده دارویی (تک دارو) یافت شد. 6 مفرده مهم (جندبیدستر، سم حمار، حجرالمغناطیس، زعفران، جاوشیر و حلتیت) بیشترین نمره را کسب نمودند. 51 مفرده در درمان عسر ولادت، 27 مفرده در خروج جنین، 1 مفرده در درمان کاهش درد زایمان و 1 مفرده در تسریع زایمان کاربرد داشته است.نتیجه‌گیری: اگرچه نتیجه این کار الزاماً به معنی بهترین مفردات در این زمینه نیست، ولی می‌تواند به این معنا باشد که این مفردات از قرن 3 تا 13 هجری، بیشترین استفاده را در تسهیل خروج جنین از رحم (زایمان یا خروج جنین مرده) داشته‌اند. لیست مفردات دارویی حاصل‌شده در این مطالعه می‌تواند مبنای انجام مطالعات آزمایشگاهی و بالینی قرار گیرد.