مدرنیته و سنت در پزشکی

مقدمه: تحولات دانش پزشکی در عصر جدید معلول پیشرفت علوم فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی و متعاقب آن تکنولوژی‌های نوین است. به مدد این علوم اگرچه مکانیسم‌های بیوشیمیایی و متابولیسم مواد، ژنتیک، نشانگرهای بیماری و پاتوفیزیولوژی بیماری‌ها دقیق‌تر شناسایی شده‌اند، ولی در شناخت سبب و علت بیماری‌ها و متعاقباً درمان درست و موثر بیماری‌ها توفیق کم‌تری حاصل شده است. گسست بین بیومدیسین و ریشه‌های اصلی آن، یعنی آنچه که آن را طب سنتی یا مکمل می‌نامند، عامل بروز نابسامانی و عدم توفیق علوم نوین طبی در ارائه درمان ایمن و کارآمد است، چنانکه امروزه بیماران و ارائه‌کنندگان خدمات بهداشتی در سراسر جهان خواستار سیستم‌های طب سنتی هستند. هدف این مطالعه بررسی چالش‌های ناشی از بی‌توجهی به طب نیاکان و معرفی طب تلفیقی به عنوان راهکار مناسب در ارتقای سلامتی جامعه است.روش: این مقاله با بررسی کتب طب سنتی، فلسفه طب و آینده‌نگری در پزشکی و مقالات هر دو دیدگاه طب سنتی و علوم نوین طبی به بررسی نقاط قوت و نقاط ضعف دو دیدگاه طبی در حوزه پیشگیری و درمان می‌پردازد.یافته‌ها: کنترل بیماری‌های واگیردار بیش از این‌که معلول علوم نوین طبی باشد، ناشی از بهبود تغذیه، بهداشت محیط، کنترل موالید و بهبود سطح ایمنی در افراد جامعه است. این در حالی است که سازمان‌های علمی مختلف ناظر بر ابعاد سلامتی و بهداشت نظیر سازمان جهانی بهداشت در دهه‌های اخیر به فکر تعیین روش‌های جایگزین و تکمیل‌کننده مناسب از میان روش‌های درمانی و بهداشتی در طب سنتی جوامع مختلف افتاده‌اند. این روش‌های درمانی طب سنتی حتی با اثربخشی بیشتر و ایمن‌تر طب مکمل یا جایگزین نامیده می‌شوند، ولی از آنجا که مکاتب طبی سنتی با اقبال عمومی مردم در دنیا رو به رو شده‌اند و در مطالعات متعدد اثربخشی آن‌ها ثابت شده است، امروزه از واژه طب تلفیقی استفاده می‌شود که رد پای آن در مرکز ملی سلامت (طب) مکمل و تلفیقی آمریکا[i] دیده می‌شود.نتیجه‌گیری: طب تلفیقی این فرصت را برای دانشمندان و کارگزاران سلامت جامعه فراهم می‌کند تا با نگرشی عمیق‌تر به شناخت بیماری‌ها، اسباب و علل و مکانیسم‌های ایجاد بیماری بپردازند و در آن صورت روش‌های موثرتر، ارزان‌تر و ایمن‌تری برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها ارائه نمایند.