|
|
رویکرد طبیعتگرایانه و معرفتشناسانه هیوم در خصوص رابطه علیت
|
|
|
|
|
نویسنده
|
بیابانکی مهدی
|
منبع
|
فلسفه علم - 1391 - دوره : 2 - شماره : 1 - صفحه:23 -45
|
|
|
چکیده
|
دیدگاه فلسفی هیوم در باب علیت را میتوان با چهار نگرشِ متمایز از هم تحلیل و بررسی کرد: طبیعتگرایانه، شناختشناسانه، معناشناختی، و هستیشناختی. نگرش طبیعتگرایانه به بررسی مبدا یا منبع چیزهایی که ذهن را اشغال کردهاند و فرایندهای مربوط به آن میپردازد. این نگرش با این پرسشها متمایز میشود: فرایند ذهنیای که با آن معلولها را از علتها استنباط میکنیم چیست؟ منشا تصور رابطه ضروری چیست؟ نگرش شناختشناسانه به پرسش از چیزهایی که با قاطعیت میتوانند شناخته شوند و اینکه ادعاهای علّی و ادعاها در خصوص آینده چگونه توجیه میشوند میپردازد. نگرش معناشناختی به این مسیله میپردازد که وقتی میگوییم یک چیز علت چیز دیگر است چه منظوری داریم؟ طبیعت و سرشت علیت نیز در نگرش هستیشناختی مورد توجه قرار میگیرد، یعنی چیستی علیت در جهان، مستقل از باورهای ما.دغدغه اصلی هیوم در درجه نخست، طبیعتگرایانه و سپس شناختشناسانه است؛ درحالی که اختلاف نظر مفسران در خصوص نظریه علّی هیوم عمدتاً به حوزههای معناشناختی علت، و هستیشناسی علیت مربوط میشود. بر این اساس هیوم در پی آن است که با شناخت ساختار و عملکرد ذهن انسان و ارایه تحلیلی مبتنیبر طبیعت آدمی، علیت را توجیه کند. عناصری که او از آنها بهره میگیرد عبارتاند از: تداعی، عادت، و باور که همگی از خصایص ذهن آدمی و وابسته به طبیعت بشریاند. هدف این مقاله معرفی و نقد رویکرد طبیعتگرایانه به مسیله علیت است.
|
کلیدواژه
|
علیت ,طبیعتگرایانه ,شناختشناسانه ,عادت ,فرایند تداعی علیت ,Causation ,Naturalist ,Epistemological ,Habit ,Causation Association Mechanism
|
آدرس
|
دانشگاه صنعتی شریف, دانشجوی دکتری فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف , ایران
|
پست الکترونیکی
|
mehdibiabanaki@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|