همه گیری های طاعون در مدیترانه شرقی و بازتاب آن در تاریخ نگاری و مباحث فکری مسلمانان در اوایل دوره اسلامی

شیوع بیماری های همه گیر و چگونگی رویارویی و شیوه مقابله با این بیماریها در شناخت روند تحولات تاریخ اجتماعیدارای اهمیت بسیاری است. جوامع اسلامی در سرزمینهای مدیترانه شرقی دارای اشتراکات زیادی از نظر جغرافیایی،تاریخی و فرهنگی بوده اند. از همان آغاز ظهور اسلام و طی فتوحات مسلمانان و سپس در سراسر دوران حکومت امویانهمواره یکی از دشواریهای جوامع اسلامی در مدیترانه شرقی شیوع نابهنگام طاعون و تلفات سنگین و پیامدهای گستردهناشی از آن بود. یافته های پژوهش نشان میدهد که شیوع بیماری طاعون معروف به طاعون ژوستینین در اواخر دورهباستان در دو امپراتوری روم و ایران و انتقال آن به دوره اسلامی، مسلمانان را در سرزمینهای فتح شده با مسائل تازه ایمواجه ساخت و پیامدهای گسترده ای بر تحولات سده های نخستین اسلامی داشت. در پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی چگونگی شیوع ادامه دار بیماری طاعون در بخشی از تاریخ و جغرافیای جهان اسلام و بازتاب آن در تاریخنگاریو مباحث فکری و سیاسی مسلمانان مورد بررسی قرار گرفته است.

epidemics of plague in the eastern mediterranean and its reflection in muslim historiography and thought in the early islamic period

the prevalence of epidemics and how to deal with them is very important in understanding the changes of social history. islamic societies in the eastern mediterranean have a lot in common features geographically, historically and culturally. one of the difficulties of islamic societies in the eastern mediterranean since the beginning of the rise of islam and during the muslim conquests and then throughout the umayyad period was the unexpected outbreak of the plagues and the heavy casualties and the consequences that resulted from them. the results of this study show that the outbreak of the plague known as the justinian plague in the late antiquity in the two empires of rome and iran and its transfer to the islamic period, faced new problems for muslims in the conquered lands and had far-reaching consequences for the developments of the first centuries of islam. in this study by descriptive-analytical method the continuous prevalence of plague in a part of the history and geography of the islamic world and its reflection in the historiography and intellectual and political issues of muslims has been investigated.