رویکرد تمثیلی در معرفت شناسی تکاملی: نقد و بررسی دیدگاه مایکل روس

دو رویکرد اصلی در معرفت‌شناسی تکاملی وجود دارد: رویکرد تمثیلی یا اسپنسری، رویکرد تحت‌اللفظی یا داروینی. در رویکرد نخست تلاش برای نشان دادن این است که فرایند رشد فرهنگ و علم، شبیه به فرایند اصلی رشد جانداران در زیست‌شناسی و بر اساس انتخاب طبیعی است، در حالی که در رویکرد دوم تلاش برای نشان دادن این است که نه تنها رشد و تکامل فیزیکی حیوانات و انسانها، محصول و نتیجه‌ انتخاب طبیعی است، بلکه رشد ساختارهای ذهنی آنها نیز محصولِ انتخاب طبیعی است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا مدعا و استدلال های روس در رد رویکرد تمثیلی از قوّت کافی برخوردار است یا نه. اندیشمندان زیادی از این رویکرد حمایت کرده‌اند، از جمله کارل پوپر، توماس کوهن، استفن تولمین، دونالد کمبل و دیوید هال. روس بر این باور است که اگرچه میان رشد موجودات زنده و رشد معرفت بشری شباهت‌هایی وجود دارد، لکن تفاوت‌های قابل توجهی در پیشرفت و روند تصادفی میان آنها نیز وجود دارد که باعث می‌شود این رویکرد با شکست روبرو شود. ما در این نوشتار با مدعای روس مبنی بر ناکارآمد بودن معرفت‌شناسی تمثیلی موافقیم، اما بر این باوریم که استدلال‌های وی در نفی دیدگاه پاره‌ای از معتقدان به معرفت‌شناسی تمثیلی همچون کوهن و کمبل از قوت کافی برخوردار نیست.

Analogical approach in evolutionary epistemology:A study on Michael Ruse viewpoint

There are two main approaches on evolutionary epistemology: analogical or Spencerian approach, literal or Darwinian approach. In the first approach, one attempts to argue that process of culture and science growth is analogue to main process of organisms growth in biology which based on natural selection; while in the second approach, one attempts to argue that not only growth and evolution of animals and humans physical body is product and result of natural selection, but also growth of their mind structures is result of natural selection. The main question of this essay is that if the Ruse’s claim and his arguments in rejection of analogical approach are strong enough or not. Many thinkers support this approach, including Karl Popper, Kuhn Thomas, Stephen Toulmin, Campbell Donald and David Hull. Ruse believe that although there are analogies between growth of organisms and growth of human knowledge, but there are also significant disanalogies between them which makes analogy between this two fields are weaken, so analogical approach is not defensible by Ruse. We agree with the core of Ruse’s claim, that is, the analogical approach in evolutionary epistemology is implausible, but we believe that his arguments in refuting some versions of this approach such as kuhn’s version and Camdell’s, are failed.