بررسی رشد، تکثیر و ریشه‏زایی ارقام مختلف گلابی بومی ایران به منظور حفاظت درون شیشه‏ای

تکثیر رویشی گلابی از طریق روشهای معمول قلمه چوب نرم یا سخت مشکل می‏باشد. بنابراین امکان تکثیر و ایجاد کلکسیون درون شیشه ای، در 10 رقم بومی گلابی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور ابتدا صفات رشد گیاهچه‏ها از قلمه های تک‏گره نرم این ارقام بر روی محیط کشت ms حاوی تنظیم کننده‏های رشد بررسی شد. در این مرحله پس از گذشت سه هفته از کشت ریز نمونه‏ها، ارقام نطنزی و قوسی با میانگین 75/4 روز زود ترین زمان القاء رشد و رقم خوج با میانگین 75/20 روز دیرترین زمان القاء رشد را نشان داد. ارقام قوسی و نطنزی بیش‌ترین تعداد برگ و ارتفاع شاخساره را به خود اختصاص دادند. سپس تکثیر درون شیشه‏ای گیاهچه های این ارقام در محیط کشت ql تغییر یافته حاوی تنظیم کننده‏های رشد مورد مطالعه قرار گرفت. در گیاهچه‌های تکثیر شده درون شیشه ای، رقم قوسی به صورت متوسط بیش‌ترین تعداد برگ تکثیر شده و بالاترین ارتفاع گیاه را تولید کرد. ارقام بیروتی و شاه میوه کمترین رشد را نشان دادند. همچنین ریشه زایی ارقام منتخب گلابی در غلظت‏های مختلف اکسین (iba) بر روی محیط کشت ql تغییر یافته مطالعه شد. در غلظت‏های 5/0 و 2 میلی‏گرم در لیتر iba در هیچ یک از ارقام ریشه ز‏ایی مشاهده نشد، در حالی که همه ارقام مورد بررسی در غلظت 1 میلی‏گرم در لیتر ریشه دار شدند. بیش‌ترین تعداد ریشه در رقم قوسی و کمترین میزان آن در ارقام نطنزی و سردرودی مشاهده گردید. رقم شاه میوه دارای بیش‌ترین طول ریشه و ارقام سردرودی و قوسی دارای کمترین طول ریشه بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که تکثیر و ریشه دار نمودن ارقام گلابی بومی ایران در شرایط درون شیشه به راحتی امکان‌پذیر بوده ولی صفات رشد و تکثیر آن ها تحت تاثیر ژنوتیپ (رقم) می باشد. همچنین در این تحقیق اولین کلکسیون حفاظت درون شیشه ای ذخایر ژنتیکی گلابی در ایران با موفقیت ایجاد گردید.