القای کالوس و باززایی مستقیم در ریزنمونه‏های مختلف گیاه دارویی ازمک (lepidium draba l.)

گیاه ازمک به ‏واسطه تولید ترکیب ضدسرطانی و ضدمیکروبی سولفورافان، از گیاهان دارویی ارزشمند به‏حساب می‏آید. بهینه‏سازی روش‏های کشت‏بافت به‏منظور آسان نمودن استحصال ترکیبات‏دارویی آن، فرآیند انتقال‏ژن و نیز بهبود صفات این گیاه‏دارویی، بسیار مهم است. این تحقیق، با ریزنمونه‏های برگ‏لپه‏ای، ساقه و ریشه در محیط کشت ms در قالب دو آزمایش جداگانه، صورت گرفت. تجزیه داده‏ها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. در نتایج آزمایش اول با غلظت‏های متفاوتی از تنظیم‏کننده‏های رشدnaa وbap، بیشترین درصد پاسخ‏دهی، شاخه‏زایی مستقیم و میانگین تعداد شاخه در ریزنمونه ریشه و بیشترین درصد ریشه‏زایی و میانگین تعداد ریشه در ریزنمونه برگ‏لپه‏ای مشاهده شد. تیمار 1 میلی‏گرم در لیتر bap بدون حضور naa سبب القای بیشترین میانگین تعداد شاخه مستقیم در جداکشت ریشه گردید. برگ‏لپه‏ای در تیمار 2 میلی‏گرم درلیتر naa و5/0 میلی‏گرم درلیترbap بالاترین درصد ریشه‏زایی و میانگین تعداد ریشه را تولید کرد. درصد کالوس‏زایی و آغازش کالوس ریزنمونه ساقه بیشتر از دیگر ریزنمونه‏ها بود، در‏حالی‏که درصد باززایی کالوس در سه ریزنمونه مورد مطالعه اختلاف معنی‏داری نداشت. اما بیشترین میانگین تعداد شاخه‏های حاصل از کالوس‏های باززا‏شده در ریزنمونه برگ‏لپه‏ای دیده شد. آزمایش دوم با ترکیبی از غلظت‏های مختلف 2,4-d و bap، تحت تاثیر دو تیمار تاریکی مطلق و 16 ساعت دوره روشنایی، انجام شد. طبق نتایج، بالاترین مقدار صفات مورد بررسی، مربوط به تیمار 16 ساعت دوره روشنایی بود. ریزنمونه‏های برگ‏لپه‏ای و ساقه بیشترین درصد کالوس‏زایی و ریزنمونه برگی بیشترین وزن کالوس را نشان دادند. در‏حالی‏که بالاترین درصد باززایی کالوس و نرخ رشد کالوس از ریزنمونه ریشه بدست آمد. بیشترین وزن کالوس در ریزنمونه برگی و درغلظت 5/0 میلی‏گرم در لیتر 2,4-d و3 میلی‏گرم در لیتر bap و بالاترین نرخ رشد کالوس در ریزنمونه ریشه و در غلظت 5/0 یا 1 میلی‏گرم در لیتر 2,4-d و3 میلی‏گرم در لیتر bap و بیشترین درصد باززایی کالوس در ریزنمونه ریشه و درغلظت 2 میلی‏گرم در لیتر 2,4-d و2 میلی‏گرم در لیتر bap و یا تنها درغلظت 3 میلی‏گرم در لیتر bap مشاهده شد.