تعیین تنوع ژنتیکی و بیماریزایی جدایه‌های Fusarium solani نخود ایرانی با استفاده‌از نشانگرهای RAPD و AFLP در استانهای خراسان رضوی و شمالی

بیماری پوسیدگی سیاه ریشه نخود با عامل f. sp pisi fusarium solani یکی از مهمترین بیماری‌های قارچی نخود در ایران از جمله ‌استان خراسان رضوی و شمالی به شمار می‌رود. با توجه خلا علمی در خصوص تنوع ژنتیکی جمعیت‌های این قارچ، از نشانگرهای rapd و aflp با هدف تعیین تنوع ژنتیکی و بیماریزایی جدایه‌های استفاده گردید. لذا از 50 مزرعه در مناطق عمده نخود کاری استان‌های خراسان رضوی و شمالی نمونه برداری صورت گرفت. پس از جداسازی، خالص سازی و اثبات بیماریزایی 28 جدایه بیماری‌زا f. solani به دست آمد. بررسی دامنه میزبانی جدایه‌های بیماری‌زای حاکی از عدم بیماری‌زایی روی گیاهانی همچون عدس، لوبیا، ماش، سویا، نخودفرنگی، گوجه فرنگی، خربزه و هندوانه بود و تنها در دو گونه گیاهی نخود و نخود فرنگی علایم پوسیدگی ریشه را مشاهده گردید. نتایج تنوع ژنتیکی با استفاده ‌از 12 نشانگر rapd نشان داد که ‌هفت آغازگر چند شکلی را به خوبی نشان می‌دهند. بر این اساس 28 جدایه f. solani بدون توجه به منطقه جغرافیایی در گروههای ژنوتیپی مختلفی قرار گرفتند. کاربرد aflp با استفاده‌از چهار ترکیب آغازگری ecori/msei، تعداد 330 باند قابل امتیازدهی ایجاد کرد، که 110 باند (حدود 34% باندها) چند شکلی نشان دادند. فاصله ژنتیکی بین جفت جدایه ها بین 06/0 تا 78/0 متغیر بود. دندروگرام ترسیم شده با استفاده ‌از روش upgma، چهار گروه ژنوتیپی در 20 جدایه f. solani f. sp pisi مشخص و تجزیه چند بعدی نیز آن را تایید نمود. تکنیک aflp به خوبی توانست جدایه‌ها با توان بیماریزایی مشابه را تفکیک کند.