باکتری‌های حل‌کننده فسفات: جداسازی باکتری‌ها و ژن‌های رمزکننده حل‌کنندگی فسفات، مکانیسم و ژنتیک انحلال فسفات

فسفر یکی از عناصر غذایی مهم برای گیاهان می‌باشد که در خاک فراهمی کمی دارد. فسفر در خاک به دو شکل آلی و معدنی یافت می‌شود. باکتری‌های تحریک‌کننده رشد گیاه یا pgpr، باکتری‌های موجود در خاک و ریزوسفر گیاهان هستند که با سازوکار‌های مختلف به رشد گیاه کمک می‌کنند. توانایی برخی ریزسازواره‌ها به منظور تبدیل فسفر نامحلول به شکل قابل استفاده مانند ارتوفسفات، ویژگی مهمی در pgpr می‌باشد که باعث افزایش عملکرد گیاهان می‌شود. گونه‌هایی از جنس pseudomonas، bacillus، pantoea وrhizobium از قوی‌ترین حل‌کنندگان فسفات به شمار می‌آیند. سازوکار اصلی برای انحلال فسفات معدنی تولید اسیدهای آلی است و در انحلال اشکال فسفر آلی اسید فسفاتازها نقش اصلی را در خاک بازی می کنند. روش مرسوم در جداسازی این دسته از باکتری‌ها استفاده از منابع فسفاته معدنی و آلی کم محلول یا نامحلول در محیط کشت‌های مایع یا جامد می‌باشد، که از طریق پایش تولید فسفات آزاد شده و کاهش ph در محیط مایع یا مشاهده هاله شفاف در اطراف کلنی‌ها و تولید کلنی‌های رنگی (سبز ، آبی و زرد) در صورت استفاده از سوبستراهای رنگزا در محیط کشت جامد دنبال می‌شود. گر چه دانش ژنتیک انحلال فسفات هنوز اندک می‌باشد، چندین ژن رمزکننده فسفاتاز مشخص گردیده و همسانه‌سازی شده‌اند و تعدادی ژن درگیر در انحلال فسفات معدنی جداسازی شده است. روش‌های زیست‌شناسی مولکولی رویکردی مفید برای به دست آوردن و تشخیص سویه‌های pgpr کاآمد می‌باشد. انتقال و بیان ژن‌های درگیر در انحلال فسفات (فسفات آلی یا معدنی) در باکتری‌ها یا گیاهان یک راهکار جدید برای بهبود ظرفیت ریزسازواره‌ها به عنوان مایه تلقیح میکروبی است.