ارزیابی تاثیر عصاره گیاه دارویی مورینگا اولیفرا (moringa oleifera l.) و زآتین بر کشت درون شیشه‌ای گیاه ارکیده فالانوپسیس

هدف: ارکیده‎ فالانوپسیس به‎دلیل گل‌های بزرگ، رنگارنگ و بادوام و همچنین سازگاری بالا به‌عنوان محبوب‌ترین جنس ارکیده در صنعت باغبانی شناخته شده و در بازارهای بین‌المللی گل از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار می‌باشد. تکنولوژی کشت بافت گیاهی به‌طور گسترده‌ای برای تکثیر سریع و در مقیاس بالا این گونه به‌کار گرفته شده است. برگ‌ مورینگا سرشار از هورمون‌های سیتوکین طبیعی (زآتین)، اسید اسکوربیک و مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و آهن است که می‌تواند از رشد درون شیشه‌ای گیاه ارکیده فالانوپسیس حمایت کند. لذا هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر عصاره گیاه دارویی مورینگا اولیفرا و زآتین بر رشد درون شیشه‌ای گیاه ارکیده فالانوپسیس می‌باشد.مواد و روش‌ها: به‌منظور اجرای این پژوهش، ابتدا ساقه گلدهنده تهیه و برای تشکیل گیاهچه‌ نهایی استفاده شد. پس از تهیه عصاره‌ گیاه مورینگا، غلظت‌های مختلف از عصاره گیاهی و هورمون زآتین تهیه و در محیط کشت‌ گیاه ارکیده فالانوپسیس اعمال شد. پس از اندازه‌گیری صفات تعداد برگ، تعداد ریشه، طول برگ، طول ریشه، ارتفاع گیاهچه، درصد گیاهچه های زنده، آلوده و قهوه‌ای شده تجزیه و تحلیل داده‌ها انجام شد. نتایج: نتایج نشان داد که پس از حدود دو ماه روی برخی ساقه‌های گل‌دهنده برگ تشکیل شد. درصد آلودگی ریزنمونه‌ها توسط تیمار چهارم ضدعفونی (s4) به صفر رسید. در این روش استریل‌سازی از ترکیب قارچ کش بنومیل و کلرید جیوه استفاده شد که با کاربرد این مواد آلودگی حذف گردید. همچنین بالاترین میزان باززایی در روش چهارم ضدعفونی و جهت عمودی ریزنمونه (s4d2) مشاهده شد. افزودن 150 میلی‌گرم در لیتر عصاره برگ مورینگا و زاتین 1.5 میلی‌گرم در لیتر سبب افزایش تعداد برگ شد. عصاره برگ مورینگا به‌طور معنی‌داری سبب افزایش تعداد ریشه، طول برگ، طول ریشه و وزن تر و خشک گیاهچه و فعالیت آنتی‌اکسیدانی شد. تیمار مورینگا با غلظت‌های مختلف درصد آلودگی گیاهچه‌های ارکیده را به صفر رساند. همچنین کاربرد مورینگا از قهوه‌ای شدن گیاهچه جلوگیری کرد. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، تیمار عصاره برگ مورینگا با غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر در کشت بافت ارکیده به‌عنوان جایگزینی برای هورمون زآتین پیشنهاد می‌شود.

evaluation of the effect of moringa oleifera l. medicinal plant extract and zeatin on in vitro culture of phalaenopsis orchid plant

introduction: phalaenopsis orchid is known as the most popular orchid species in the horticulture industry due to its large, colorful and durable flowers, as well as its high adaptability, and it has a high economic value in international flower markets. plant tissue culture technology has been widely used for rapid and high-scale propagation of this species. moringa leaf is rich in natural cytokine hormones (zeatin), ascorbic acid and minerals such as calcium, potassium and iron, which can support phalaenopsis orchid in vitro culture. therefore, the purpose of this research is to evaluate the effect of moringa oleifera and zeatin extract on the in vitro growth of phalaenopsis orchid.material and methods: in order to carry out this research, after preparing moringa medicinal plant extracts, different concentrations of plant extract and zeatin hormone were prepared and will be applied on phalaenopsis orchid cultivation medium. after measuring the measured traits (including number of leaves, number of roots, leaf length, root length, seedling height, percentage of live, infected and browned seedlings), data analysis was done. results: the results showed that leaves were formed on some flowering stems after about two months. the contamination percentage of explants reached zero by the fourth disinfection treatment (s4). in this sterilization method, the combination of benomyl fungicide and mercury chloride was used, and contamination was removed by using these substances. also, the highest rate of regeneration was observed in the fourth disinfection method and the vertical orientation of the explant (s4d2). the addition of 150 mg/liter of moringa leaf extract and 1.5 mg/liter of zeatin increased the number of leaves. moringa leaf extract significantly increased root number, leaf length, root length and fresh and dry weight of seedlings and antioxidant activity. moringa treatment with different concentrations reduced the percentage of orchid seedlings contamination to zero. also, the application of moringa prevented the browning of the seedling. conclusion: in general, the treatment of moringa leaf extract with a concentration of 150 mg/l is suggested as an alternative to zeatin hormone in tissue culture of orchids and other ornamental plants. keywords: tissue culture technology, moringa oleifera, phalaenopsis orchid, plant extract, zeatin