تاثیر تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر کالوس‌زایی و اندام‌زایی گیاه مورینگا (.moringa oleifera l) و خصوصیات بیوشیمیایی کالوس‌های حاصل

هدف: گیاه مورینگا (. moringa oleifera l) ‌‌عضوی از خانواده‌‌ی moringaceae است که به دلیل داشتن ترکیبات شیمیایی دارویی قابل توجهی از جمله فلاونوئیدها، کومارین‌‌ها، کینون‌‌ها، ترکیبات فنلی و آلکالوئیدی شناخته می‌شود. در این پژوهش شرایط بهینه تولید بافت کالوس از ریزنمونه‌‌های برگ گیاه مورینگا و اندازه‌گیری ترکیبات بیوشیمیایی کالوس‌های حاصل بررسی شد. مواد و روش‌ها: جهت تولید بافت کالوس ریزنمونه‌‌های برگ گیاه مورینگا روی محیط کشت ms حاوی تنظیم‌‌کننده‌‌های رشد گیاهی مختلف kin یا bap (صفر، 0.1 و 0.5 میلی گرم بر لیتر) به تنهایی و یا در ترکیب با 2,4 d یا naa و یا iba (هر یک در غلظت‌های صفر، 0.5، 1، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) کشت شدند و درصد تولید بافت کالوس، ریشه و اندام هوایی و ترکیبات بیوشیمیایی حاصل (مقدار فلاونوئید کل و محتوای آنتوسیانین ) پس از 3 الی 4 هفته ثبت شدند. نتایج: در این پژوهش درصد تولید بافت کالوس، ریشه و اندام هوایی حاصل از بافت کالوس و هم‌‌چنین وزن‌تر کالوس جمع‌‌آوری شده بین اکثر تیمارهای هورمونی و تیمار شاهد اختلاف معنی‌‌داری نشان داد. بهترین تیمار هورمونی از نظر درصد تولید بافت کالوس (100 درصد) مربوط به محیط کشت ms حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر 2,4 d و 0.5 میلی‌گرم در لیتر bap بود. هم‌‌چنین از نظر درصد تولید ریشه از بافت کالوس نیز بهترین (100 درصد) مربوط به محیط کشت‌‌های ms حاوی 2 یا 4 میلی‌گرم در لیتر naa و 0.5 میلی‌گرم در لیتر bap بود. محیط کشت محیط کشت‌های ms حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر naa و 0.5 میلی‌گرم در لیتر bap بیشترین درصد تولید اندام هوایی از نمونه کالوس‌‌های گیاه مورینگا (30.53 درصد) را به خود اختصاص داد. هم‌‌چنین از نظر میزان ترکیبات بیوشیمیایی کالوس‌‌های حاصل نیز بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. نتیجه‌گیری: طبق نتایج حاصل، استفاده از هورمون‌‌های گیاهی بر مقدار تولید بافت کالوس، تولید ریشه و اندام هوایی، و هم‌‌چنین خصوصیات بیوشیمیایی گیاه مورینگا اثر مثبتی داشت. به طوری که با استفاده از هورمون‌‌های bap و2 4 d در محیط کشت ms حداکثر میزان وزن‌تر کالوس به‌دست آمد. جهت افزایش خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدسرطانی، افزایش مقدار فلاونوئید و آنتوسیانین کالوس‌‌های گیاهی اهمیت بسزایی دارد، که در پژوهش حاضر، بیشترین میزان ترکیبات بیوشیمیایی به خصوص میزان فلاونوئید تام و محتوای آنتوسیانینی در کشت درون‌‌شیشه‌‌ای گیاه مورینگا با افزایش غلظت اکسین و سیتوکنین همراه بود.

effect of plant growth regulators on callus production and organogenesis of moringa oleifera and the biochemical characteristics of the produced callus

objectivemoringa oleifera l. belongs to the moringaceae family and is known for its important medicinal chemicals, including flavonoids, coumarins, quinones, phenolic compounds, and alkaloids. this study focused on determining the best conditions for producing callus tissue from moringa leaf explants and analyzing the biochemical compounds in the resulting calluses. materials and methodsleaf explants of the moringa plant were cultured on the ms medium with various plant growth regulators (kin or bap at 0, 0.1, and 0.5 mg/l) either alone or in combination with 2,4 d, naa, or iba (each at 0, 0.5, 1, 2, and 4 mg/l). the percentage of callus production, root, and shoot formation, as well as the biochemical compounds (total flavonoid and anthocyanin contents) of the resulting calli, were recorded after 4 weeks. resultsthis research revealed a significant difference between most hormonal treatments and the control treatment regarding the percentage of callus tissue production, roots, and shoots derived from callus tissue, as well as the fresh weight of the collected callus. the most effective hormonal treatment for callus tissue production (100%) was observed with the ms medium supplemented with 2 mg/l 2,4 d and 0.5 mg/l bap. also, the highest percentage of root production from callus tissue (100%) was associated with ms medium containing 2 or 4 mg/l naa and 0.5 mg/l bap. the ms medium supplemented with 1 mg/l naa and 0.5 mg/l bap exhibited the highest percentage (30.53%) of shoot production from m. oleifera callus. furthermore, there was a significant difference among various treatments in terms of the biochemical compound contents of the resulting callus.conclusionsbased on the findings, the use of plant hormones had a positive impact on callus tissue production, as well as root and shoot production, and the biochemical characteristics of the moringa plant. the maximum fresh weight of the callus was attained by utilizing bap and 2 4 d in the ms medium. enhancing the amount of flavonoid and anthocyanin in plant callus is crucial to boost the antioxidant and anticancer properties. in this study, the highest levels of biochemical compounds, particularly total flavonoid and anthocyanin content in the in vitro culture of m. oleifera l., were associated with increased concentrations of auxin and cytokinin.