غربال‌گری جدایه‌های trichoderma با بهینه سازی شرایط محیط کشت برای تولید سیدروفور و سنجش آنزیم سلولاز

هدف: تولید سیدروفور و آنزیم‌های سلولازی توسط گونه‌های تریکودرما از جمله شاخص‌های موثر در رشد گیاه، کنترل و مدیریت موفق بیمارگرها و یا کاربرد در صنعت است. بنابراین غربالگری اولیه جدایه‌های برتر بر اساس شاخص‌های تعریف شده اهمیت زیادی دارد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش شرایط بهینه تولید کیفی و کمی سیدروفور و سلولاز به روش محیط کشت برای غربالگری اولیه 27 جدایه تریکودرما بررسی شد. برای سنجش آنزیم سلولاز شامل اندوگلوکاناز، اگزوگلوکاناز و بتاگلوکوزیداز از رنگ‌های واکنشی فنل قرمز، کنگو قرمز (در غلظتهای 0/5، 0/05 و 0/015 درصد) در ph ‌های 4، 5، 7 و 9 و منابع کربنی آویسل، کربوکسی متیل سلولز و سلوبیوز استفاده شد. سنجش کمی سلولاز به روش دی‌نیتروسالیسیلیک‌اسید بررسی شد. غربال‌گری جدایه‌ها برای تولید سیدروفور نیز به روش کروم آزرول سولفانات آگار و بصورت کشت میسلیوم و عصاره خام فیلتر شده جدایه‌های trichoderma در روش چاهک مطالعه گردید.نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد که از بین رنگ‌های واکنشی فنل قرمز با 0/015 درصد در شرایط ph 5 بهترین معرف برای ردیابی سلولاز می‌باشد، زیرا مانعی بر رشد میسلیومی وجود ندارد و قطر ناحیه ارغوانی مشخص است. در سنجش کمی سلولاز، بیش‌ترین فعالیت ویژه آنزیمی مربوط به trichoderma harzianum ct 763 با 3 u/mg بود. جدایه‌های ct 865، ct 482 و ct 473 از trichoderma atrovirideبه عنوان جدایه فعال در زمینه‌ی تولید سیدروفور شناخته شدند که توان تولید دو نوع سیدروفور هیدروکسیمات و کتکول را داشتند. نتایج بررسی تولید سیدروفور در کشت مایع به روش چاهک نشان داد که t. afroharzianum ct 891 با ایجاد هاله‌ی 2/1 سانتی متر بیش‌ترین میزان تولید سیدروفور را دارد در حالی که t. harzianum ct 566 بدون ایجاد هاله کمترین میزان تولید سیدروفور را به خود اختصاص داد. نتیجه‌گیری: با توجه به کارایی کاربرد سیدروفور و سلولاز در کشاورزی پایدار و اهمیت نقش گونه‌های trichoderma در تولید این متابولیت‌ها، استفاده از روش چاهک برای ردیابی سریع سیدروفور و روش دی نیتروسالیسلیک اسید برای ردیابی سلولاز پیشنهاد می‌شود. در این مطالعه گونه‌های‌ t. atroviride و t. harzianum به ترتیب بیشترین تولید را در سیدروفور و سلولاز را داشتند

screening of trichoderma strains by optimized conditions in test plate media for siderophore production and measuring of cellulytic enzyme

objectivethe production of siderophore and cellulase by trichoderma species is one of the effective indexs in plant growth, effective control and management of pathogens as well as application in industry. therefore, primary screening of best isolates is very important based on the defined indicators.materials and methodsin this study, the optimal conditions for the qualitative and quantitative production of siderophore and cellulase were investigated using test plate method for the initial screening of 27 trichoderma strains. for measuring cellulase enzymes (endoglucanase, exoglucanase and beta glucosidase), the reactive dyes phenol red, congo red (0.5, 0.05 and 0.015%) were used at ph levels of 4, 5, 7 and 9 with carbon sources including avicel, cmc and cellobiose. quantitative measurement of cellulase was investigated using the dinitrosalicylic acid method. screening of trichoderma strains for siderophore production was studied by cas agar method as mycelial culture and crude extract in a well method.resultsthe results of this research showed phenol red 0.015% under ph5 is the best reagent for detection of cellulase, because of there is no inhibition on mycelial growth and the purple zone diameter is clear. in quantitative cellulase assay, the highest enzyme specific activity is related to t. harzianum ct 763 with 3 u/mg. t. atroviride ct 482, ct 473 and ct 865 were known as active strains in siderophore production, which were able to produce two types of siderophore, hydroximate and catechol. the results of siderophore production in liquid medium using the well method showed that t. afroharzianum ct 891 has the highest siderophore production by creating a halo zone of 1.2 cm, while t. harzianum ct566 produced the lowest amount of siderophore without creating halo.conclusionsconsidering the application efficiency using of siderophore and cellulase in sustainable agriculture and importance of the role of trichoderma species in production these metabolites, the well method for siderophore and dinitrosalicylic acid method for cellulase detection suggested. in this study t. atroviride and t. harzianum species had the highest production in siderophore and cellulase, respectively