کاربرد انتخاب ژنومی در بهبود برنامه‏های اصلاح نژاد مولکولی در آبزیان

هدف: با وجود اینکه آبزی پروری سریع‏ترین بخش از نظر تولید پروتئین حیوانی در جهان می‏باشد، برنامه‏های اصلاح نژاد در آبزیان نسبت به دام‏ها و گیاهان با تاخیر همراه بوده‏اند. برنامه‏های بهبود ژنتیکی آبزیان به طور عمده مبتنی بر استفاده از اطلاعات فنوتیپی و شجره‏ای افراد بر اساس اصول ژنتیک کمی بوده است. با این حال در سال‏های اخیر، روش‏های مبتنی بر اطلاعات ژنومی مانند انتخاب به کمک نشانگر (mas) و انتخاب ژنومی (gs) به منظور بهبود صفات اقتصادی در برخی از گونه‏های آبزی مورد استفاده قرار گرفته‏اند. هدف مقاله حاضر بررسی اصول و مبانی اصلاح نژاد در آبزیان از انتخاب فنوتیپی تا انتخاب ژنومی، مزایا و محدودیت‏های آن‏ها و پیشرفت‏های تحقیقاتی اخیر در گونه‏های مختلف آبزی می‏باشد.نتایج: انتخاب ژنومی در آبزیان از طریق افزایش صحت انتخاب، کاهش فاصله نسل، کاهش میزان همخونی، کنترل بهتر اثرات متقابل ژنتیک و محیط و انتخاب حیوانات با حساسیت کمتر به تغییرات محیطی موجب افزایش پیشرفت ژنتیکی می‏گردد. انتخاب ژنومی به ویژه برای انتخاب صفاتی که اندازه گیری آن‏ها دشوار است یا وراثت پذیری پایینی دارند برای مثال مقاومت به بیماری، مصرف خوراک، صفات تولیدمثلی و کیفیت گوشت مناسب است. اندازه جمعیت مرجع، تراکم نشانگر، طرح جفتگیری، تعداد و اندازه خانواده‏ها و تعداد نسل از عوامل موثر در صحت انتخاب ژنومی در آبزیان می‏باشند. پیشرفت‏های مداوم در زمینه فناوری‏های مقرون به صرفه تعیین ژنوتیپ به‌ ویژه تعیین ژنوتیپ توسط توالی یابی (gbs) و علم بیوانفورماتیک، ‏کاربرد سریع‏تر انتخاب ژنومی در آبزی پروری را تسهیل خواهد کرد.نتیجه‌گیری: اگرچه انتخاب ژنومی در سال‏های اخیر برای حدود 20 گونه‏ی آبزی مورد استفاده قرار گرفته و فرصت‏هایی را برای افزایش پیشرفت ژنتیکی فراهم کرده است اما باید مزایای این روش در برنامه‏های تجاری و اقتصادی اصلاح نژاد آبزیان مورد ارزیابی قرار گیرد. انتظار می‌رود که انتخاب ژنومی در آینده به طور گسترده در اصلاح نژاد آبزیان مورد استفاده قرار گیرد و مسیر را برای توسعه پایدار این صنعت هموار سازد.

the application of genomic selection in improvement of molecular breeding programs in aquaculture

objectivealthough aquaculture is the fastest sector in terms of animal protein production in the world, breeding programs in aquatic species have been delayed compared to livestock and plants. breeding improvement programs in aquaculture mainly based on using of phenotypic and pedigree information in quantitative genetics. however, the approaches based on genomic information such as marker assistant selection (mas) and genomic selection (gs) have been used to improve economic traits in recent years. the aim of the present paper is to investigate the breeding principles in aquaculture from phenotypic selection to genomic selection, their advantages and limitations and recent advances in different aquatic species. resultsgenomic selection increases genetic gain in aquaculture through increasing accuracy of selection, decreasing generation interval, decreasing inbreeding rate, better control of genetic and environment interactions and selection of animals with less sensitivity to environmental variation. especially, genomic selection is suitable for difficulttomeasure or low heritability traits such as disease resistant, feed intake, reproduction traits and carcass quality. reference population size, marker density, mating design, number and size of families and number of generations are effective factors in the accuracy of genomic selection in aquaculture. continuous advances in costeffective technologies for genotyping especially genotypingbysequencing (gbs) and bioinformatics will facilitate faster application of genomic selection in aquaculture. conclusionsalthough genomic selection has been used for about 20 aquatic species in recent years and has provided opportunities to improvement of genetic gain, however the advantages of this method should be evaluated in commercial and economic aquatic breeding programs. it is excepted that genomic selection will be widely used in aquatic breeding in the future and pave the way for the sustainable development of this industry.