تنوع آللی، ساختار جمعیت و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های مختلف خرما (phoenix dactylifera l.) با استفاده از نشانگر آی. اس. اس. آر

هدف: نخل خرما یکی از مهمترین درختان مناطق خشک و گرمسیری با میوه بسیار ارزشمند به عنوان یک منبع غذایی خوب می‌باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی ساختار جمعیت و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های مهم خرما با استفاده از نشانگر مولکولی issr جهت استفاده در مطالعات ژنومیک است.مواد و روش‌ها: dna ژنومی از بافت برگ 68 ژنوتیپ خرما با استفاده از روش ژانگ و همکاران استخراج شد. ارزیابی کمیت و کیفیتdna  استخراج شده با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر انجام شد به منظور ارزیابی کیفی، نمونه‌های dna روی ژل آگارز 2 درصد نیز مورد بررسی قرار گرفتند. واکنش زنچیره‌ای پلیمراز با استفاده از 10 نشانگر issr انجام شد.نتایج: در این مطالعه 74 باند چند شکل ایجاد شد که به طور متوسط 78/65 درصد چند شکلی نشان دادند. بر اساس نتایج این آزمایش نشانگرهای (ag)8yc’، (tc)8c و (ga)8c به عنوان نشانگرهای مناسب در بررسی تنوع ژنتیکی خرما می‌باشند. تجزیه ساختار جمعیت مورد بررسی را به سه زیر ساختار تقسیم نمود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی بین و داخل سه زیرجمعیت نشان داد که سهم واریانس درون و بین زیر جمعیت‌ها به ترتیب 79 و 21 درصد از واریانس کل بود. تجزیه به مولفه‌های اصلی بر پایه ماتریس فاصله مربع اقلیدسی نشان داد که ده مولفه اول در مجموع 57/54 درصد از کل تغییرات را توجیه نمود و دیاگرام پراکنش جمعیت‌ها بر اساس دو مولفه اول جمعیت را به چهار گروه تقسیم نمود. تجزیه خوشه‌ای نیز بر اساس روش الگوبندی اتصال کامل و معیار فاصله اقلیدسی 68 ژنوتیپ خرما به چهار گروه تقسیم‌بندی کرد.نتیجه‌گیری: نشانگر issr می‌تواند به عنوان نشانگر مناسب جهت مطالعه در تمایزیابی و تجزیه ساختار جمعیت خرما مفید واقع شود. تنوع ژنتیکی بالا درون و بین زیر جمعیت‌ها امکان انتخاب والدین اصلاحی در برنامه‌های به‌نژادی خرما برای صفات مناسب را فراهم می‌کند.

Allelic variation, population structure and genetic diversity in different genotypes of date palm (Phoenix dactylifera L.) using ISSR marker

ObjectiveDate palm is one of the most important trees in arid and tropical regions with very valuable fruit as a good food source. Therefore, the aim of this study was to investigate allelic diversity, the population structure and genetic diversity of important date palm genotypes using ISSR molecular marker for applying in genomic studies. Materials and methodsGenomic DNA was extracted from leaf tissue of 68 date palm genotypes by Zhang method. The quantitative and qualitative evaluation of the extracted DNA was performed by using a spectrophotometer. For qualitative evaluation, DNA samples were visualized on 2% agarose gel. Polymerase chain reaction was performed using 10 ISSR primers. ResultsIn this study, 74 polymorphic bands were created that showed an average of 65.78% polymorphism. Based on the results of this experiment, (AG)8YC’, (TC)8C and (GA)8C are suitable markers in the study of genetic diversity of date palm. Structural analysis divided the study population into three substructures. The results of analysis of molecular variance between and within the three subpopulations showed that the share of variance within and between subpopulations was 79 and 21% of the total variance, respectively. The principle component analysis based on the Euclidean square distance matrix showed that the first ten components explained 54.57% of the total changes and diagram of the principal component analysis based on the first two principal components divided population into four groups. In addition, cluster analysis based on complete linkage clustering method and the Euclidean distance divided 68 date palm genotypes into four groups. ConclusionsThe ISSR marker can be useful as a suitable marker for studying the differentiation and structure of the date palm population. High genetic diversity within and between subpopulations makes it possible to select parents for suitable traits in future breeding programs of date palm.