اثر نوع ریزنمونه و غلظت‌های مختلف تنظیم کننده‌های رشد در ریز ازدیادی گیاه شمعدانی زینتی (pelargonium hortorum maverick) در شرایط درون‌شیشه‌ای

هدف: گیاه شمعدانی از لحاظ اقتصادی یکی از پر اهمیت‌ترین گیاهان گلدانی در دنیا می‌باشد و در طراحی فضای سبز کاربرد فراوانی دارد. به جهت تولید گیاهان عاری از بیماری و یکنواخت از لحاظ ژنتیکی یکی از روش‌های جایگزین برای تولید انبوه این گیاه ارزشمند، تکثیر از طریق کشت بافت است. بنابراین هدف از این پژوهش دستیابی به روشی کارآمد و سریع در ریزازدیادی شمعدانی زینتی با مقایسه ریزنمونه‌های قطعات برگی، دمبرگ، ساقه و ریشه در محیط کشت ms و b5 می‌باشد.مواد و روش‌ها: جهت کالوس‌زایی، از ریزنمونه‌های ساقه، برگ و ریشه در محیط کشت پایه ms با 11 نوع ترکیب هورمونی مختلف حاوی اکسین (naa و iaa) و سایتوکینین (bap، kin و zeatin) در غلظت‌های متفاوت استفاده شد. جهت باززایی مستقیم از ریزنمونه‌های ساقه، برگ و دمبرگ، 10 نوع محیط کشت‌ با ترکیب هورمونی متفاوت از ms و b5 استفاده گردید. ریزنمونه‌ها پس از شاخه‌زایی به محیط کشت b5 حاوی اکسین (0.5 mg/l naa و 0.5mg/l iaa) جهت ریشه‌زایی منتقل شدند.نتایج: بهترین تیمار هورمونی جهت القای کالوس 1mg/l naa+10mg/l kin با ریزنمونه ساقه و برگ به ترتیب به میزان 92.5 و 88.75 درصد کالوس‌زایی بود. همچنین بیشترین وزن‌تر و خشک کالوس نیز مربوط به ریزنمونه ساقه در محیط کشت ms حاوی 1mg/l naa+10mg/l kin بود که تفاوت معنی‌داری با ریزنمونه برگی در همین محیط کشت نداشت. بیشترین درصد باززایی مستقیم و تعداد شاخه مربوط به ریزنمونه ساقه در محیط کشت b5 حاوی 2mg/l bap+1mg/l zeatin به ترتیب به میزان 71.25 درصد و 7.12 عدد شاخه بود و بیشترین طول شاخه به میزان 2.56 سانتی‌متر طی باززایی مستقیم در محیط کشت ms حاوی0.2mg/l naa+0.5mg/l bap+1mg/l zeatin دیده شد. در ادامه شاخه‌ها با موفقیت ریشه‌دار و سازگار شدند.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد، ریزازدیادی گیاه شمعدانی زینتی تحت تاثیر نوع ریزنمونه، غلظت تنظیم‌کننده‌های رشد و نوع محیط کشت قرار می‌گیرد و ریزنمونه ساقه در کالوس‌زایی و باززایی مستقیم دارای نتایج مطلوبی می‌باشد.

Effect of explant type and different concentrations of growth regulators on micropropagation of Pelargonium hortorum Maverick at In vitro condition

Geranium is one of the most economically important pot plants in the world and is widely used in landscape. In order to produce diseasefree and homogenic plants, proliferation by tissue culture is one of the alternative methods for mass production of this valuable plant. The aim of this study was to achieve an efficient and rapid method for micropropagation of Geranium by comparing leaf discs, petiole, stem and root explants on MS and B5 media.Material and methodsFor callus induction, stem, leaf and root explants were cultured on MS basal medium with 11 different kinds of hormonal combination, containing auxin (NAA and IAA) and cytokinin (BAP, Kin and Zeatin) with various concentrations. For direct regeneration of stem, leaf and petiole explants, 10 different culture media were used in MS and B5. After shooting, the explants were transferred to B5 culture medium containing auxin (0.5 mg/l NAA and 0.5 mg/l IAA) for root induction.ResultsThe best hormonal treatment for callus induction was 1mg/l NAA+10mg/l Kin by using stem and leaf explants as 92.5% and 88.75%, respectively. Also, the maximum fresh and dry weight of callus were related to stem explants on MS culture medium included 1mg/l NAA+10mg/l Kin, which were not significantly different from leaf explants on the same culture medium. The maximum percentage of direct regeneration and number of branches, respectively as 71.25% and 7.12 shoots, were related to stem explant on B5 medium containing 2mg/l BAP+1mg/l Zeatin, and the maximum shoot length, as 2.56 cm, was observed during direct regeneration in MS culture medium included 0.2 mg/l NAA+0.5 mg/l BAP+1 mg/l Zeatin. The shoots were successfully rooted and adapted to the environment.ConclusionsThe results of the present study were showed that the micropropagation of ornamental geranium plant is affected by the type of explant, the concentration of growth regulators and the type of culture medium and the stem explant is efficient in callus induction and direct regeneration.