بررسی برخی عوامل موثر در باززایی درون شیشه‌ای سویا (glycine max l.)

هدف: سویا (glycine max l.) یکی از مهمترین محصولات کشاورزی است که نه تنها به دلیل ظرفیتش در تولید روغن بلکه به دلیل نقش آن در تغذیه انسان و دام دارای اهمیت ویژه‌ای است. یکی از روش‌های کارآمد در غلبه بر مشکلات اصلاحی این گیاه زراعی، استفاده از تکنیک‌های کشت درون شیشه‌ای و روش‌های مولکولی است. با توجه به اهمیت کشت بافت و باززایی گیاه در روند مهندسی ژنتیک گیاهی، کارایی موفقیت در این رابطه به عوامل متعددی ازجمله گونه و ژنوتیپ گیاهی، نوع ریز نمونه، غلظت و نوع تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی و غیره بستگی دارد.مواد و روش‌ها: پس از جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های ارقام سامان و dpx در محیط کشت، ریز‌‌نمونه‌های هیپوکوتیل و کوتیلدون در محیط کشت‌های حاوی تیمارهای هورمون bap (0، 1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر) و iba (0، 0.1 و 0.5 میلی گرم در لیتر) واکشت شدند. پس از آن، نمونه‌های به دست آمده مجددا در محیط‌های کشت حاوی هورمون iba (0، 0.5، 1 و 1.5 میلی گرم در لیتر) به همراه آگار (5، 6 و 7 گرم) یا ژلرایت (2 و 3 گرم) کشت شدند. بطور جداگانه، مطالعه اثر تنظیم کننده‌های رشدی بر ارقام سو.یا بصورت آزمایش فاکتوریل، ازمایش اثر مواد ژله کننده بر اندام‌زایی و آزمایش ریشه‌زایی ارقام در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و هر تکرا ر شامل شش ریز‌نمونه اجرا گردید.نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که در ریز‌نمونه کوتیلدون رقم سامان تحت تیمار هورمونی2 میکروگرم در هر لیتر bap و 0.1 میکروگرم در لیتر iba بیشترین میزان اندام‌زایی و تعداد شاخه‌های باززایی شده، مشاهده شد. همچنین، وجود 7 گرم آگار در محیط کشت بیشترین میزان اندام‌زایی و تعداد شاخه‌های باززایی شده را نشان داده است. علاوه بر این، غلظت 1.5 میکروگرم در هر لیتر از هورمون iba بالاترین میزان ریشه‌زایی را القا کرد.نتیجه‌گیری: رقم بومی سامان نسبت به رقم dpx در شرایط کشت بافت گیاهی عملکرد و نتایج بهتری در باززایی و ریشه‌زایی نشان داد. یافته‌های این پژوهش می‌تواند برای انجام مطالعات انتقال ژن و مهندسی ژنتیک برای رقم سامان و سایر ارقام سویا استفاده شود.

Investigation of some effective factors in the Invitro soybean regeneration (Glycine max L.)

ObjectiveSoybean (Glycine max L.) is one of the most important agricultural products that is of special importance not only because of its capacity in oil production but also because of its role in human and animal nutrition. One of the effective methods in overcoming the breeding problems of this crop is the use of in vitro culture techniques and molecular methods.  The use of plant tissue culture techniques is one of the effective methods in overcoming the breeding problems of this crop. Tissue culture and plant regeneration in the handling process depend on several factors. The aim of this study was to optimize the effective factors such as genotype, type of micro sample, type of gelling agent and combination of growth regulators in soybean regeneration. Materials and methodsAfter germination and seedling growth of Saman and DPX cultivars in culture medium, hypocotyl and cotyledon micro samples in culture medium containing BAP hormone treatments (0, 1 and 2 mg/l) And IBA (0, 0.1 and 0.5 mg/l) were cultured. Subsequently, the samples were recovered in culture media containing IBA (0, 0.5, 1 and 1.5 mg/l) with agar (5, 6 and 7 g) or gellate (2 and 3 g) were cultured. Separately, the effect of growth regulators on soybean cultivars was performed as a CRDbased factorial experiment, the effect of gelling agents on organogenesis and rooting experiment of cultivars was performed in a completely randomized design with three replications and each replicate containing six samples. ResultsThe results of this study showed that in the cotyledon sample of Saman cultivar under hormonal treatment of 2 μg/l BAP and 0.1 μg/l IBA, the highest rate of organogenesis and number of regenerated branches were observed. Also, the presence of 7 g of agar in the culture medium showed the highest rate of organogenesis and the number of regenerated branches. In addition, a concentration of 1.5 micrograms per liter of IBA induced the highest rooting rate. ConclusionsSaman cultivar showed better results in regeneration and rooting than DPX cultivar. Findings of this study can be used for gene transfer and genetic engineering studies for Saman cultivar and other soybean cultivars.