بیان ژن Hsp90 و ارتباط آن با دمای محیط و تردد زنبور عسل ایرانی

هدف: پروتئین hsp90 یکی از اعضای خانواده پروتئین‌های شوک گرمایی است که در پاسخ به استرس‌های محیطی تولید شده و نقش‌های مختلفی در سلول دارد. در این مطالعه تغییر بیان ژن hsp90 در ساعات مختلف روز و رابطه آن با دمای محیط و تردد زنبور عسل کارگر مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش: تردد زنبور عسل چراگر در جلوی دریچه کندو و دمای محیط در پنج زمان مختلف روز (ساعت‌های 7:00، 9:30، 12:00، 14:30 و 17:00) طی سه روز اندازه‌گیری شد. بیان نسبی ژن hsp90 نیز طی این پنج زمان با استفاده از روش real time pcr اندازه‌گیری شد. برای آنالیز آماری داده‌های دما و تردد زنبور عسل، اثر روز به عنوان بلوک (اثر تصادفی و هر روز به عنوان یک بلوک) و اثر زمان‌های مختلف روز به عنوان اثر ثابت در مدل مد نظر قرار داده شد. همچنین تابعیت بین این صفات نیز مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: نتایج نشان داد که ساعت‌های مختلف روز اثر معنی‌داری بر تردد زنبور عسل و بیان نسبی ژن hsp90 دارد (0.01 > p). حداکثر و حداقل دمای محیط به ترتیب در ساعت‌های 12:00 ظهر و 7:00 صبح ثبت شد. حداکثر و حداقل تردد زنبورهای چراگر نیز به ترتیب در ساعت‌های 17:00 و 12:00 ظهر حاصل شد. به علاوه اینکه بیشترین و کمترین میزان بیان نسبی ژن hsp90 در ساعت‌های 12:00 و و7:00 ملاحظه شد. نتایج آنالیز تابعیت مشخص کرد که تردد زنبور کارگر و بیان نسبی ژن hsp90 با افزایش دمای محیط افزایش می‌یابد؛ البته تردد زنبورها در دمای بالاتر از 39 درجه سلسیوس کاهش یافت. به علاوه، تردد زنبورهای کارگر تا افزایش سه برابری بیان ژن hsp90، افزایشی بود و بعد از آن روند کاهشی داشت.نتیجه‌گیری: بطور کلی روند تردد زنبور عسل، دمای محیط و بیان نسبی ژن hsp90 طی روز الگوی مشخصی داشت. افزایش دما و وارد شدن یک تنش دمایی در اواسط روز باعث افزایش بیان ژن hsp90 و در نتیجه کاهش تردد زنبور عسل شد. توصیه می‌شود به منظور بهینه‌سازی تردد زنبورهای عسل جهت جمع آوری شهد، مدیریت لازم جهت کنترل این تنش دمایی اعمال شود.