القای ریشه‌های مویین به کمک agrobacterium rhizogenes در گیاه دارویی گل‌گاوزبان خوزستانی (echium khuzistanicum)

هدف: در پژوهش حاضر برای اولین بار تاثیر سویه‌های مختلف باکتری، زمان هم‌کشتی و غلظت‌های مختلف استوسرینگون برای تولید ریشه‌های مویین در گیاه گل‌گاوزبان خوزستانی بررسی شد.روش‌: برگ‌های گیاه 21 روزه و سه غلظت مختلف استوسرینگون (0، 100 وµm 200 ) و سه سویه باکتری اگروباکتریوم رایزوژنز (a4، atcc15834 و 11325) در دو زمان هم کشتی 48 و 72 ساعت برای القا ریشه مویین استفاده شدند. در هر ریز نمونه، زخم‌های سطحی با سرنگ آغشته به باکتری ایجاد شد. سپس ریز نمونه‌ها به محیط کشت 1/2 ms جامد حاوی 100 میلی‌گرم بر لیتر اسید آسکوربیک منتقل و به مدت 48 یا 72 ساعت در اتاق رشد نگه‌داری شدند. از تکنیک pcr برای تایید تراریختی ریشه های مویین با آغازگرهای اختصاصی تکثیر ژن rolb استفاده شد.اندازه گیری شیکونین بر مبنای سیستم کروماتوگرافی مایع با توان بالا انجام شد.یافته ها: اولین ریشه‌های مویین از محل‌های زخمی برگ پس از 14 تا 21 روز ظاهر شدند. وجود t-dna اگروباکتریوم در ژنوم ریشه‌های مویین با تکنیک pcr و استفاده از آغازگر اختصاصی ژن rolb تائید شد. سویه atcc15834 در غلظت‌های 100 و 200 میکرومولار استوسرینگون بیشترین میزان القای ریشه مویین را داشت، که نشان می‌دهد ترکیبات فنلی مثل استوسرینگون در افزایش القای ریشه مویین موثر است. به طور کلی، افزایش زمان هم‌کشتی و غلظت استوسرینگون با یکدیگر منجر به افزایش القای ریشه مویین توسط هر سه سویه باکتری شد. بیشترین میزان تولید شیکونین در ریشه مویین با فنول کمتر و به میزان 254.4±0.56 µg/g fw بود.نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق برای اولین بار نشان می دهد که تراریختی و القا ریشه های مویین در گیاه گل گاوزبان خوزستانی e.hhuzistanicum توسط agrobacterium rhizogenes امکان پذیر بوده و می تواند در تحقیقات انتقال ژن و کشت ریشه های مویین برای تولید متابولیت با ارزش شیکونین مورد استفاده قرار گیرد.