بهینه‌سازی شرایط القای ریشه‌موئین در تربچه (raphanus sativus l.) و بررسی توانایی بیوسنتز متابولیت‌های ثانویه در کشت‌های ریشه موئین

هدف: آگروباکتریوم رایزوژنز سبب ایجاد فنوتیپ ریشه موئین در گیاهان می‌شود. ریشه‌های موئین قابلیت رشد و ثبات ژنتیکی بالایی داشته و قادر به تولید متابولیت‌های ثانویه گیاهی هستند. در این تحقیق به‌منظور بهینه‌سازی شرایط القا و رشد ریشه‌های موئین گیاه تربچه، تاثیر عوامل مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: اثر نوع ریز نمونه (برگ، ساقه و کوتیلدون)، محیط همکشتی (ms, ½ ms, b5 و ½ b5) و سویه‌های مختلف باکتری آگروباکتریوم رایزوژنز (a4, atcc15834 و lba9402) بر القای ریشه موئین بر مبنای آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. درصد تراریختی بر اساس تعداد ریشه‌های موئین ظاهر شده در تیمارهای مختلف محاسبه و به‌عنوان شاخص برای تعیین شرایط بهینه القای ریشه‌های موئین در نظر گرفته شد. تائید ماهیت تراریختی ریشه های موئین با واکنش pcr و آغازگرهای اختصاصی ژن‌های rolb و vird انجام شد. زیست‌توده تر و خشک و مقدار ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی در ریشه‌های موئین اندازه‌گیری شد. نتایج: سویه atcc15834 بیشترین توانایی القای ریشه‌ موئین در گیاه تربچه را داشت. محیط کشت ½ b5 مناسب‌ترین محیط همکشتی و ریز نمونه کوتیلدون بهترین نمونه گیاهی برای القای ریشه‌های موئین تربچه بود. میزان رشد ریشه‌های موئین بر اساس زیست‌توده تر و خشک با هم تفاوت معنی‌داری نشان داد و بیشترین مقدار ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی در کشت‌های ریشه موئین به ترتیب 2.9 و 3.6 برابر بیشتر از گیاه طبیعی بود. نتیجه‌گیری: شرایط بهینه برای القای ریشه موئین در هر گیاه باید تعیین شود و کشت‌های ریشه موئین گیاه تربچه از توانایی بالایی برای تولید متابولیت‌های ثانویه گیاهی می‌باشند.