بررسی الگوی بیانی برخی ژن‌های خانواده nac در عدس(lens culinaris m.) تحت تنش سرما

مقدمه: سرما یکی از تنش‌های مهم مناطق سردسیر و معتدل است و در برنامه‌های اصلاحی عدس، بهبود تحمل به سرما در اولویت قرار دارد. فاکتور‌های رونویسی nac در واکنش به تنش‌های مختلف غیرزیستی نقش مهمی دارند. مواد و روش‌ها: در این پژوهش به‌ منظور ارزیابی بیان ژن‌های mfnac، mtnac57 و gmnac2، گیاهان رقم گچساران عدس تحت پنج تیمار مدت زمان تنش سرما در قالب طرح تصادفی کامل با سه تکرار قرار گرفتند. تیمارهای مدت زمان تنش سرمایی °c4-2 شامل 6h، 12h، 24h و h48 بود که روی گیاهان 29 روزه اعمال شد و گیاهان رشد یافته در شرایط گلخانه (دمای °c23) به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. استخراج rna از بافت‌ها، با استفاده از روش لیتیم‌کلراید و ساخت cdna با استفاده از کیت takara انجام شد. واکنش real-time pcr برای ژن‌های مورد نظر در هر دو نوع اندام هوایی و زمینی در سه تکرار بیولوژیک و دو تکرار تکنیکی انجام شد. از ژن‌ actin به عنوان کنترل داخلی استفاده شد. نتایج: نتایج تجزیه واریانس بیان ژن‌ها نشان داد که بین سطوح مختلف تیمارهای مدت زمان تنش دمایی در هر دو اندام اختلاف معنی‌داری وجود داشت. بیان ژن gmnac2 در اندام‌ هوایی، 6 ساعت پس از تنش کاهش معنی‌داری یافت در حالی‌که در اندام زمینی در تیمار 24 ساعت پس از تنش بیان این ژن کاهش نشان داد. بیان ژن mtnac57 در تیمارهای 6h، 12h و 24h نسبت به شاهد کاهش نشان داد ولی در اندام زمینی تیمار 12h افزایش معنی‌دار مشاهده شد. ژن mfnac در اندام هوایی در همه تیمارها نسبت به شاهد کاهش بیان معنی‌دار نشان داد در حالی‌که در اندام زمینی فقط در تیمار بلند مدت h48 افزایش بیان معنی‌دار مشاهده شد. نتیجه‌گیری: در این تحقیق، بیان برخی از ژن‌های خانواده nac تحت تنش سرما در عدس برای اولین بررسی شد و نتایج حاصل می‌تواند برای مطالعات به‌نژادی این گیاه و سایر حبوبات مفید واقع شود.