مکان‌یابی qtl های اصلی و اپیستاتیک و اثر متقابل آن‌ها با محیط برای عملکرد بیولوژیک در لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان بهاره

به‌منظور مکان‌یابی qtl های اصلی و اپیستاتیک و اثر متقابل آنها با محیط برای عملکرد بیولوژیک، 148 لاین اینبرد نوترکیب گندم همراه با والدین yecorarojo و no. 49 در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب و مهاباد در شرایط نرمال و تنش کم‌آبی انتهای فصل طی دو سال زراعی 1394 و 1393 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نقشه پیوستگی مورد استفاده شامل 177 نشانگر ریز ماهواره و 51 نشانگر رتروترانسپوزون بود. برای تجزیه qtl از نرم‌افزار qtl network. 2 استفاده شد. در تحقیق حاضر مقدار وراثت پذیری خصوصی برآوردشده برای عملکرد بیولوژیک در شرایط نرمال، تنش کم آبی و متوسط دو شرایط به ترتیب برابر 26/52، 26/91 و 16/09 درصد برآورد شد. همچنین بالاترین بازده ژنتیکی برای عملکرد بیولوژیک در شرایط نرمال دیده شد. نتایج تجزیه qtl نشان داد در شرایط نرمال یک qtl (2/46=r2a)، یک اثر متقابل qtl×e (5/46=r^2ae)، دو اثر اپیستازی qtl×qtl (3/06=r^2aa) و هفت اثر متقابل qtl× qtl×e (14/06=r^2aae) وجود داشت. در شرایط تنش کم‌آبی نیز یک qtl (8=r^2a)، سه اثر اپیستازی qtl× qtl (2/04=r^2aa) و هفت اثر qtl×qtl×e (24/74=r^2aae) مکان یابی شد، هم چنین در مجموع دو شرایط نیز دو qtl (7 =r^2a)، سه اثر متقابل qtl×e با محیط (4/66=r^2ae)، پنج اثر اپیستازی qtl× qtl و (4/68=r^2aa)، هشت اثر qtl× qtl×e (24/20=r^2aae) معنی‌دار بودند. هر چند در مطالعه حاضر qtl های کمی برای عملکرد بیولوژیک مشاهده شد اما در هر سه شرایط مورد بررسی نقش کروموزوم 7b در کنترل عملکرد بیولوژیک چشم گیر بود به‌طوری‌که یک qtl پایدار در مجاورت نشانگرهای cfa2174.1-wms573 مکان یابی شد که می تواند در گزینش به کمک مارکر در عملکرد بیولوژیک مورد استفاده قرار گیرد.