شناسایی ترکیبات شیمیایی و بررسی خواص ضد باکتریایی اسانس مریم نخودی طناز (tucreum chamaedrys L.‌) رویش یافته در استان خراسان شمالی

زمینه و هدف: منطقه درکش در ادامه مرز شرقی جنگل‌های به هم پیوسته هیرکانی شمال ایران واقع شده است،که از نظر گ?اه شناسی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی می‌باشد و این منطقه را به گنج?نه‌ای کم نظ?ر از گ?اهان دارویی تبدیل کرده است. با توجه به کمبود بررسی‌های علمی در مورد این جنگل‌ها و نظر به اهمیت ویژگـی‌هـای ایـن رویشگاه سرشاخه‌های گلدار tucreum chamaedrys l. از منطقه درکش در استان خراسان شمالی جمع آوری گردید. در این تحقیق علاوه بر مقایسه، درصد ترکیبات شیمیایی شناسایی شده موجود در اسانس با سایر مناطق، تاثیر ضد باکتریایی اسانس نیز بر روی باکتریهای گرم مثبت، گرم منفی و بی هوازی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌کار: سرشاخه‌های گلدار گیاه پس از جمع آوری و خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با بخار آب اسانس‌گیری شد. اسانس به صورت یک ?یه روغنی زرد روشن با بازده 3/0 درصد بدست آمد. ترکیب‌های موجود در اسانس با دستگاه گاز‌کروماتوگراف متصل شـده به طیف سـنج جرمی (gc/ms) مورد بررسی قرار گرفت. سپس اثرات ضد میکروبی اسانس به وسیله دیسکهای کاغذی مخصوص به محیط کشت باکتری انتقال یافته و پس از مدت معمول اندازه گیری هاله عدم رشد، میزان اثر اسانس را نشان داد.یافته‌ها: هفده ترکیب در اسانس گیاه tucreum chamaedrys l.‌ که هشتاد درصد اسانس را تشکیل می‌داد شناسایی‌گردید. جرماکرن‌دی(4/20%)، دلتا‌کادنین(9/14%) و ترانس‌بتا‌فارنسین(9/13%) اجزای اصلی اسانس ‌بودند. همچنین اثرات ضد میکروبی اسانس نیز علیه باکتریهایescherichia coli ،salmunella ، clostridium perfringens و staphylococcus aureus و با استفاده از روش دیسک دفیوژن بررسی شد. نتیجه گیری: جرماکرن دی، دلتا کادنین و ترانس بتا فارنسین موجود در اسانس بررسی شده در این تحقیق بیشترین درصد را در مقایسه با ترکیبات شیمیایی شناسایی شده این گیاه در سایر مناطق ایران به خود اختصاص داده است. نتایج آزمایشات ضد باکتریایی نیز نشان داد اسانس این گیاه بر باکتری‌های گرم منفی تاثیر نداشته اما بر باکتری‌های گرم مثبت موثر بوده است، نظیر staphylococcus aureus و clostridium perfringen.