اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر اختلال‌های اضطرابی کودکان و نوجوانان در ایران: یک مطالعه مروری سیستماتیک

مقدمه: اختلال‌های اضطرابی یکی از شایع‌ترین اختلال‌ها در دوره کودکی و نوجوانی هستند. با توجّه به پیامد این اختلال‌ها بر عملکرد تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان، شناسایی موثرترین درمان‌ها و مداخلات روان‌شناختی در این اختلال‌ها از اهمیت به سزایی برخوردار است. در نتیجه، هدف این مطالعه، مروری بر مطالعات و پژوهش‌های انجام شده در ارتباط با اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری بر اختلال‌های اضطرابی در کودکان و نوجوانان در ایران است. روش کار: در این مطالعه مروری سیستماتیک 54 مطالعه از سه پایگاه magiran، sid، noormags درمورد اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر اختلال‌های اضطرابی کودکان و نوجوانان در ایران از سال 1398-1388 جمع آوری شد و 27 مطالعه پس از ارزیابی‌های دقیق و مطابقت با ملاک‌های ورود و خروج و چک لیست استروپ انتخاب شدند که از آنها 14 مورد به صورت کامل و 13 مورد به صورت خلاصه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: تعداد آزمودنی‌ها در این مطالعه 1000 نفر کودکان و نوجوانان بودند. یافته‌ها نشان داد در اکثر مطالعات اندازه اثر گزارش شده در بازه 0.15 تا 0.48 قرار داشت که اندازه اثر متوسطی برای اثربخشی درمان است. عمده مطالعات بررسی شده مشکلات نظری و روش‌شناختی متعددی داشتند. تعدادی از این مشکلات رایج شامل موارد زیر بودند: وجود ضعف‌ها و نواقصی در مقایسه نتایج با مطالعات مشابه قبلی، ضعیف بودن تبیین‌های ارائه شده، کم بودن حجم نمونه، عدم استفاده از فرمول‌های آماری پیشرفته، عدم اشاره به شیوه‌های نظارت بر اجرای درمان توسط ناظر بالینی. همینطور در اکثر این مطالعات از اصول و دستورالعمل‌های استاندارد بین المللی کارآزمایی بالینی برای ارائه دقیق نتایج و گزارش آنها پیروی نشده بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعات مرور شده نشان از اثربخشی ضعیف تا متوسط پروتکل‌های مداخلاتی دارد امّا به نظر می‌رسد در صورت رفع مشکلات نظری و روش‌شناختی این مطالعات در ایران، بتوان برآورد دقیق‌تری از اثربخشی درمان شناختی رفتاری برای اختلال‌های اضطرابی در کودکان و نوجوان به دست آورد.

the effectiveness of cognitive-behavioral therapy on anxiety disorders in iranian children and adolescents: a systematic review

introduction: anxiety disorders are one of the most common disorders in childhood and adolescence. given the consequences of these disorders on the academic, family, and social performance of children and adolescents, identifying the most effective psychological interventions for these disorders is more important. the purpose of this study is to review the studies on the effectiveness of cognitive-behavioral therapy on anxiety disorders in children and adolescents in iran.method: in this systematic review, 54 studies from three databases, including magiran، sid، noormags, on the effectiveness of cognitive-behavioral therapy on anxiety disorders in children and adolescents from 2009 to 2019 in iran were collected, and 27 studies were selected after evaluation and compliance with inclusion and exclusion criteria and the strobe checklist. eventually, 14 of them were studied in total and 13 in summary.results: in these studies, 1000 children and adolescents have been studied. the findings showed that in most studies, the reported effect size ranged from 0.15 to 0.48, which is a moderate effect size for the effectiveness of treatment. all the studied studies had several theoretical and methodological problems. some of these common problems: poor or incomplete comparison with similar previous studies, poor explanations provided for treatment effectiveness, low sample size, useless advanced statistical formulas, and lack of reference to methods, not to mention the methods of monitoring treatment. also, in most of these studies, the principles and guidelines of the international standard clinical trial were not followed.conclusion: the results of the reviewed studies indicate the low to moderate effectiveness of intervention protocols, but it seems that if the theoretical and methodological problems of these studies in iran are resolved, a more accurate estimate of the efficacy of cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders in children and adolescents can be made.