چالش بر سر وراثت: بازخوانی تطبیقی داستان قربانی پسر ابراهیم(ع)

ابراهیم(ع) پدر ادیان سه‌گانه سامی (یهودیّت، مسیحیّت و اسلام) است. دستور خدا به او برای قربانی‌کردن یکی از پسرانش، از داستان‌های مهمّ و مشترک متون مقدّس ادیان ابراهیمی است. بااین‌همه، چالشی چشمگیر نیز در این میان وجود دارد، که به کیستی این قربانی باز می‌گردد. درحالی‌که یهودیان و مسیحیان، او را اسحاق(ع) می‌دانند، مسلمانان بدین‌سو گرایش دارند که او را اسماعیل(ع) بدانند. امّا به‌راستی کیستی این قربانی، چه اهمّیتی دارد؟ مگر هدف متون مقدّس از بازگویی این داستان، توجّه پیروان ادیان ابراهیمی به ایمان ابراهیم(ع) و تلاش برای دنباله‌روی از او نیست؟ پس چرا چنین چالشی سر برآورده است؟ این مقاله به‌دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش، نخست گزارشی تطبیقی از داستان زندگی پسران ابراهیم(ع) در کتاب‌مقدّس و قرآن به‌دست می‌دهد، و سپس به بازگویی جایگاه عنصر «وراثت» در پدیدآمدن این چالش می‌پردازد. به‌باور نویسندگان بررسی تاریخی برداشت‌های پیروان ادیان ابراهیمی از این داستان، نشان می‌دهد که آنان پسر آماده‌شده برای قربانی‌شدن را، وارث اصلی ابراهیم(ع) می‌دانسته‌اند.