عاشق کامل از دیدگاه ریچارد رول و احمد غزّالی با تاکید بر کتاب‏های آتش عشق و سوانح ‏العشاق

ریچارد رول (1300-1349م)، عارف، عزلت‏گزین، نویسنده و مفسر انگلیسی کتاب مقدّس واحمد غزّالی (452-520ق)، عارف، نویسنده و واعظ ایرانی، در مهم‏ترین آثار خود، آتش عشق و سوانح‏العشاق، شرح مبسوطی از موضوع عشق به دست داده‌ و از ماهیّتِ عشق، متعلقِ عشق، ویژگی‏های عاشق و اسباب و نتایج عشق‏ورزی با مخاطبان خویش سخن گفته‏اند. نوشتار پیش رو  با رویکرد تحلیلی-تطبیقی، نشان می‏دهد که اگرچه اندیشه‌های غزّالی و رول در بحث ماهیت عشق هم‌پوشانی بسیار دارد، در مباحثی چون ویژگی‎های عاشق، اسباب، موانع و نتایج عشق‎ورزی تفاوت معناداری می‏یابد؛ از دیدگاه رول، عشق و تبلور آن در وجود عاشق جز از رهگذر بستر دین و اخلاقیات مسیحی تحقّق نمی‏یابد و تنها در ارتباط با خداوند، مسیح و تثلیث است که معنا و مفهوم پیدا می‏کند، حال ‌آن‌که از نگاه غزّالی، جنبۀ وجودشناختی و روان‎شناختی عشق در وجود عاشق پررنگ‏تر است و جز در رابطه با خداوند، در ارتباط با جمال و صنع الهی نیز از قابلیت تجربه برخوردار است. در مقالۀ حاضر دیدگاه‌های رول و احمد غزّالی دربارۀ ویژگی‏های عاشق کامل به‌تفصیل معرّفی و با یکدیگر مقایسه شده است.

Divine Lover According to Richard Rolle and Aḥmad Ghazālī with an Emphasis on Fire of Love and Sawāniḥ al –ushshāq

This article compares the views of Richard Rolle (ca. 1300 1349), an English hermit, mystic, writer and Bible interpreter and Aḥmad Ghazālī (ca. 1060 1126), an Iranian mystic, writer and preacher on love. These mystics have spoken of love in detail in their works, Fire of Love and Sawāniḥ al ushshāq. This paper, shows that topics on love in these two books include: The essence of love, The beloved, Characteristics of a lover, Essentials of love and Results of love. Reexamining these categories illustrates the differences and similarities between the two mystics’ views of the concept of love and lovers. The ideas of Rolle and Ghazālī are overlapping in the nature of love, but their views differ significantly on other topics. From Rolle’s point of view, love cannot be realized except through the religious context and Christian ethics, and it only makes sense in relation to God, Christ and the Trinity. However, in Ghazālī’s view, the ontological and psychological aspects of love and lover are more intense, and it is capable of being experienced in relation to God and his creatures. The present study compares the view of this two mystics on the Characteristics of lover in detail.