قرائت آیین ارتدوکس از «فهم‌ناپذیری خدا»

مسیحیت ارتدوکس که خود را امتداد راست‌کیشی مسیحیت اولیه می‌داند، با حفظ اندیشه‌های خداشناسی دوران نخست، گونه‌ای از الهیات مبتنی بر آن پدید آورده است که بدون داشتن درک صحیحی از خداشناسی آن، شناخت این کلیسا و الهیاتش ممکن نخواهد بود. خداشناسی آیین ارتدوکس بیش از هر چیز بر قرائت خاص آن از «فهم‌ناپذیری خدا» استوار است. فهم‌ناپذیری خدا کلیدواژه درک صحیح این آیین است. ریشه این مسئله را باید در جایگاه ممتاز خدای پدر در تثلیث ارتدوکس جست. لازمۀ این خداشناسی که بر تعالی خدا از مخلوقات و درک‌ناپذیری او استوار است، سخن گفتن به زبان سلب و تنزیه است. الهیات سلبی از این منظر ویژگی خاص الهیات ارتدوکس محسوب می شود. در مرحلۀ بعد ضمن پذیرش تعالی و دور از دسترس بودن خدا، برای پر کردن فاصله بین خالق و مخلوق، آموزۀ انرژی در این کلیسا پدید آمده‌ است. انرژی، حالت محسوس و به تعبیری حالت منکشف‌شدۀ خدای متعال است. مومنان ارتدوکس می‌کوشند با اتحاد با انرژی الهی به مقام خداگونگی که هدف زندگی است برسند. شمایل‌ها و مناسک مهم‌ترین مجاری جریان انرژی الهی هستند. در مقالۀ حاضر تلاش شده است قرائت آیین ارتدوس از «فهم‌ناپذیری خدا» در سه محورِ ریشه، زبان و نتیجه بررسی و تبیین شود.

Orthodox Approach towards the Unknowability of God

The Orthodox Church, presenting itself as the extension of early Christianity’s Orthodoxy, has created a distinctive theology system based on early doctrines of God. Comprehending this Church and its theology without having a true perception of its special doctrine of God is not feasible. This doctrine is mainly based on Orthodox Church’s special approach toward “unknowability of God”. This approach is the key term to a true perception of this Church which can be traced back to “Father” ’s distinguished role in Orthodox Trinity. Speaking in negative language is regarded as an integral part of this doctrine which is based on Transcendence and Unknowability of God. Therefore, Orthodox Church is characterized by Apophatic Theology. In the next step, to fill the gap between creatures and such a Transcendence and Unknowable Being, “Energy Concept” has been proposed by this church. Energy is the revealed or perceptible form of Transcendent God. Orthodox believers try to unite with Energy of God to obtain the Deification status which is considered as ultimate purpose of life. Sacraments and Icons are primary passages of Holy Energy. This study aims to investigate Orthodox approach regarding the “Unknowability of God” in three stages of Roots, Language and Consequence.