مقامات و احوال در ماثورات امام علی(ع) تا سدة پنجم

صوفیه مراحل و کیفیات مدارج سیر و سلوک خود را با عنوان حال و مقام طبقه‌بندی کرده‌اند که نشان‌دهندة موقعیت باطنی سالک و میزان پیشرفت و تعالی اوست. با توجه به جایگاه ارزندة امام علی(ع) در اسلام، متون متقدم تصوف نقل قول‌های فراوانی را از آن حضرت در بر دارند و بسیاری از مفاهیم عرفانی را که در تصوف مطرح می‌شود، می‌توان در قرآن کریم و تعلیمات و سخنان امام علی(ع) ملاحظه نمود. صوفیان به درستی تشخیص دادند که بعضی فرمایش‌های حضرت مستعد برداشتی عرفانی هستند. عرفا از طریق منابع روایی رسمی و از طریق سنتی شفاهی به ماثورات حضرت دسترسی داشته‌اند. به‌ خصوص مضامینی که از طریق اخیر نقل شده‌اند حتی در متون شیعی هم مستندی نداشته و جزو منابع قابل توجه برای شناخت حضرت هستند. از نظر آماری، ماثورات امام در همة مفاهیم مربوط به مقامات و بیشتر اصطلاحات مربوط به احوالات مورد اتکا بوده‌اند. البته، با توجه به کثرت نظام‌های مطرح توسط صوفیه، در این تحقیق کتاب مرجع اللمع فی التصوف ملاک خواهد بود که می‌تواند سهم حضرت را در تبیین مفاهیم و قابلیت اقتباسات عرفانی از فرمایش‌های حضرت را نشان دهد.

Mystical Stations and States in the Quotes from Imam Ali in Sufi Literature from the Beginning up to the 11th Century

Sufism has designated the stages and processes involved in the levels of the sufist’s progression under the rubric of Station. In the light of the revered place that Imam Ali (PBUH) holds in Islam, leading texts on Sufism quote the Imam frequently touching these stages and levels. Sufists have rightly recognized that some of Imam’s revered remarks are open to a mystic interpretation. Mystics have had access to Imam’s legacy of quotes and remarks through either official sources of quotes or the traditional orally handed ones. The latter source has especially fed into certain meanings and lines that have no precedent even in Shiite sources and texts; it is a remarkable source to get to know the revered Holy Imam. Statistically speaking, the legacy of Imam’s quotes and remarks in all of its coverage of concepts and meanings has provided the one dependable source of reference for concepts to do with Stations and most expressions concerning States. Nevertheless, in view of the sheer number of schools of thought developed in Sufism, the book Alluma’ fi altasawwuf will act as the mainstay and frame of reference in this study.