ارزیابی حساسیت برخی ارقام لوبیا به گونه مرکب ‌fusarium solani، عامل پوسیدگی ریشه لوبیا در ایران

پوسیدگی فوزاریومی ریشه از بیماری‌های مهم لوبیا (phaseolus vulgaris) در ایران می‌باشد. به دلیل خاک‌بُرد بودن، کنترل این بیماری مشکل بوده و استفاده از ارقام مقاوم لوبیا نقش بسیار مهمی در کاهش خسارت بیماری دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی حساسیت یا مقاومت ارقام مختلف لوبیا به پوسیدگی فوزاریومی ریشه ناشی از گونه مرکب fusarium solani، در محیط گلخانه انجام شد. در تابستان 1396 تا 1398 از مزارع لوبیا در استان‌های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری، همدان، مرکزی، لرستان، قزوین، زنجان، آذربایجان شرقی و مازندران بازدید به‌عمل آمد و از بوته‌های آلوده به پوسیدگی ریشه، نمونه‌برداری شد و در آزمایشگاه جداسازی و خالص‌سازی قارچ‌ها انجام گرفت. جدایه‌های فوزاریوم بر اساس خصوصیات ریخت‌شناختی و توالی دو ناحیه‌ی ژنی فاصله‌ی ترانویسی شده‌ی داخلی (its) دی‌اِن‌اِی ریبوزومی و عامل امتداد ترجمه‌ی یک آلفا (ef_1α)، شناسایی شدند. تمام جدایه‌های گونه مرکبf. solani  پس از مایه‌زنی روی لوبیا‌ی رقم صدری، پوسیدگی ریشه ایجاد کردند. از هر استان یک جدایه به‌عنوان نماینده و در مجموع 10 جدایه با بیشترین شدت بیماری‌زایی انتخاب و با هم مخلوط شدند و واکنش 10 رقم لوبیا به آنها در گلخانه ارزیابی گردید. ارقام لوبیا چیتی صالح، صدری و کوشا و ارقام لوبیا قرمز اختر، گلی و صیاد و ارقام لوبیا سفید درسا و شکوفا و ارقام لوبیا سبز والنتینو و سانری بر اساس شدت بیماری و اجزای همبسته عملکرد (وزن تر و خشک بوته و ریشه) مقایسه شدند. از نظر شدت پوسیدگی ریشه و وزن نسبی تر و خشک بوته، ارقام لوبیا از نظر آماری در سطح احتمال یک درصد با هم اختلاف معنی‌داری داشتند. رقم لوبیا چیتی کوشا با کمترین شدت پوسیدگی ریشه (19.5%) و ارقام لوبیا قرمز گلی و لوبیا سفید درسا با بیشترین شدت پوسیدگی ریشه (به ترتیب با 66.67% و 70.24%) به‌ترتیب کمترین و بیشترین حساسیت را به جدایه‌های گونه مرکب f. solani داشتند.

evaluating the susceptibility of some common bean cultivars to fusarium solani species complex causing bean root rot in iran

background and objectiveslegumes are one of the primary protein sources in human and livestock diets worldwide. there are five different types of legumes (i.e., beans, peas, peanuts, lentils, and lupines), with beans as the most important. fusarium root rot (frr) is among the most challenging diseases of common beans (phaseolus vulgaris). while soil borne diseases are difficult to control, resistant bean cultivars significantly help reduce the losses caused by the disease. this study was conducted in a greenhouse to investigate the susceptibility of different bean cultivars to frr caused by the f. solani species complex (fssc).materials and methodsseveral bean fields in fars, kohgilouyeh and boyer ahmad, chaharmahaal and bakhtiari, hamdan, lorestan, markazi, qazvin, zanjan, east azerbaijan, and mazandaran provinces were explored during summer from 2017 to 2019. infected plants were sampled, and the fungi were isolated in the laboratory. once appeared on the culture medium, the fungal isolates were purified using single spore isolation or hyphal tip methods. fungal dna extraction was performed using doyle and doyle’s method for molecular identification of the isolates. a part of the internal transcribed spacer (its) region of the ribosomal rna (rrna) gene and a translation elongation factor 1 alpha (ef 1α) were amplified from the polymerase chain reaction (pcr). pcr amplified fragments were sent to the cardiogenetics department of rajaie cardiovascular, medical and research center (tehran, iran) for sequence analysis. after editing, the basic local alignment search tool (blast) was applied to its and ef 1α sequences of the isolates in the genbank data set in the national center for biotechnology information (ncbi) database. a preliminary pathogenicity test was performed on the sadri bean cultivar pathogenicity tests were fulfilled in 400ml plastic pots. an inoculum was prepared by pooling the isolates in a pot experiment utilizing bilgi et al.’s (2008) method to evaluate bean cultivars. ten representative isolates of f. solani with the highest pathogenicity were selected from different regions. the cultivar susceptibility was assessed in 3 liter pots as described in the preliminary pathogenicity test. saleh, sadri and koosha chiti (pinto) bean cultivars, akhtar, goli and sayyad red bean cultivars, dorsa, shekoofa white bean cultivars, and valentino and sanri green bean cultivars were compared based on disease severity and yield correlates (shoot/root fresh and dry weight).results and discussionfusarium isolates from the sampled provinces were identified using authentic scientific sources and fusarium identification keys based on morphological properties. a blast search of its and ef 1α sequences in genbank yielded 100% nucleotide identity with the sequences of strains of fssc. in the preliminary pathogenicity test, leaf yellowing and falling symptoms appeared on the sadri cultivar in the greenhouse three weeks after inoculation. all fssc isolates caused root rot on the tested bean cultivar. to evaluate the susceptibility of bean cultivars to the selected isolates, the plants were carefully removed from the 3 liter pots two months after inoculation. the results showed statistically significant differences (p=0.01) among the cultivars. koosha chiti bean, green sanri and valentino cultivars with the lowest root rot severity (19.5%, 22.62% and 23.81%, respectively) and red goli and dorsa white bean cultivars with the highest root rot severity (66.67% and 70.24%, respectively) were the least and most susceptible bean cultivars to the pooled fssc isolates, respectively. the results also indicated relatively significant differences in yield correlates (shoot/root fresh and dry weight) among the cultivars. besides, the koosha cultivar was shown to be the most resistant to