شناسایی عوامل قارچی پوسیدگی خشک غده‌های بذری سیب‌زمینی و ارزیابی اثر برخی سنجه‌های شدت بیماری بر پیشرفت بیماری

بیماری پوسیدگی خشک فوزاریومی یکی از مهمترین بیماری‌های قارچی پس از برداشت سیب‌زمینی است که موجب کاهش عملکرد و کیفیت غده‌های بذری تولیدی می‌شود. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت سلامت نمونه‌های بذری جمع آوری شده از مزارع بذری سیب‌زمینی به عوامل بیماری پوسیدگی خشک و همچنین ارزیابی برخی سنجه‌های موثر در شدت بیماری به‌ویژه میزان فعالیت آنزیم‌های برون‌سلولی و تولید فوزاریک اسید روی میزان شاخص بیماری و حجم پوسیدگی غده‌های سیب‌زمینی است. به منظور شناسایی گونه‌های fusarium از غده‌های بذری ارقام مختلف سیب‌زمینی تولید شده در مزارع استان‌های اردبیل، چهار محال بختیاری، خراسان رضوی، زنجان، فارس، لرستان، مرکزی و همدان نمونه‌برداری شد. در مجموع، حدود 18 درصد از نمونه‌های غده‌های بذری جمع‌آوری شده از مزارع مختلف در دامنه 1 تا 3 درصد آلوده به بیماری پوسیدگی خشک بودند. بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و مولکولی، 26 جدایه متعلق به گونه‌های f. solani sensu lato (13 جدایه)، f. oxysporum (8 جدایه) و f. sambucinum (5 جدایه) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که حجم پوسیدگی ایجاد شده روی غده‌ها توسط جدایه‌های fusarium spp. تحت‌تاثیر تولید و یا عدم تولید فوزاریک اسید و سطح فعالیت آنزیم‌های سلولاز و آمیلاز قرار می‌گیرد. یافته‌های این پژوهش دیدگاه‌های جدیدی را درباره وضعیت سلامت غده‌های سیب‌زمینی و تاثیر میزان آنزیم‌های برون‌سلولی و فوزاریک اسید ترشح‌شده توسط جدایه‌های قارچی بر میزان پیشرفت بیماری در غده‌ها ارائه می‌دهد که می‌توانند در بازنگری استاندارد ملی سلامت غده‌های بذری و مدیریت موثر بیماری در انبار مورد استفاده قرار گیرند.

identification of the causal fungal agents of potato seed tubers dry rot and evaluation of the effect of some disease severity factors on the disease progress

background and objectivefusarium dry rot is one of potatoes’ most significant postharvest fungal diseases, reducing crop yield and seed tuber quality. utilizing certified seed tubers treated with chemical fungicides is the simplest and most cost effective method for preventing dry rot disease damage to potatoes. monitoring for diseases transmitted by tubers enhances the quality of seed tubers produced and reduces the risk of disease establishment and soil contamination. this study aimed to identify the causal fungal agents of potato seed tubers dry rot, determine the susceptibility of seed samples from potato seed farms to fusarium dry rot agents, as well as to evaluate some of the effective factors in disease severity, particularly the levels of extracellular enzyme activity and fusaric acid production on the disease index and dry rot volume of potato tubers.materials and methodsto identify fusarium species responsible for dry rot disease in the seed tubers of agria, banba, jelly, challenger, ramus, sagitta, sante, sifra, fabula, and colomba cultivars of potato grown in ardabil (ardabil), chaharmahal bakhtiari (borujen), razavi khorasan (fariman and torbat e heydarieh), zanjan (khodabandeh), fars (abadeh and eqlid), lorestan (khorramabad), markazi (arak) and hamedan (razan, kabudarahang, and bahar) provinces were sampled according to the standard guidelines of the national seedling health and propagation materials laboratory. the pathogenicity test was carried out on artificially inoculated potato tubers tubers cv. agria for determining the volume of dry rot caused by fusarium isolates. furthermore, spectrophotometry and high performance liquid chromatography (hplc) methods were used to evaluate in vitro activities of amylase and cellulase, as well as fusaric acid production.resultsthe results indicated that approximately 18% of the seed tubers samples collected from different fields were infected with fusarium dry rot disease in the 1 to 3% range. a total of 26 isolates were identified based on morphological and molecular characteristics belonging to f. solani sensu lato (13 isolates, 11%), f. oxysporum (8 isolates, 7%), and f. sambucinum (5 isolates, 5%). analyzing the activity of extracellular enzymes revealed that all recovered fusarium isolates were capable of producing amylase and cellulase enzymes but at varying levels. the maximum amount of extracellular enzymes produced by fusarium spp. isolates ranged from 286 to 675 μg ml 1 for cellulase and from 103.5 to 317 μg ml 1 for amylase. according to the results, cellulase peaked sooner than amylase, but both enzymes contributed to the development of dry rot in potato tubers. the results revealed that approximately 38% of the isolates produced fusaric acid in the 13 32 μg kg 1 range. moreover, the disease index level and the volume of dry rot caused by different fusarium species isolates on potato tubers varied.discussionit appears that the amount of dry rot caused by fusarium spp. isolates on potato tubers are affected by the production of fusaric acid and the activity levels of cellulose and amylase. this research provides new insights into the health status of potato seed tubers, the predominant fusarium species causing dry rot disease, and the effect of the level of extracellular enzymes and fusaric acid secreted by fungal isolates on the disease progress in potato tubers, which can be applied to the revision of the national standard for seed tuber health and effective disease management during storage. the dry rot disease and its detrimental impact on tubers significantly threaten the official seed tubers certification system, production, and storage procedures. the current study is the first report on identifying the fusarium dry rot disease agents from potato seed tubers in iran and investigating the relationship between the disease severity of isolates and their extracellular enzyme activity, and fusaric acid production.